Yaqinda bir mavzu ko‘plab muhokamalarga sabab bo‘ldi.
Ya’ni egasi bitta bo‘lgan ikki yoki undan ortiq jamoa yevrokuboklarda ishtirok eta olmaydi. Xususan, «Tuluza» va «Milan» klublari huquqiy jihatdan "Red Bird Capital" investisiya kompaniyasiga tegishli. Shu sababdan ushbu ikki jamoadan biri ayrim istisno hollarni hisobga olmaganda kelasi mavsum yevrokuboklarda ishtirok eta olmaydi. Ularning ikkisining ham yevro turnirlarda qatnashish imkoniyatlari kichik bo‘lsada nazariy jihatdan mumkin. Lekin hozir gap bu haqda emas. Savol – bir kompaniyaga qarashli ikki klub xalqaro maydonda o‘ynashiga ruxsat bormi? Buni barchaga mashhur bo‘lgan «Leypsig» hamda «Zalsburg» klublari misolida ko‘rib chiqsak, ayni muddao bo‘ladi.
Sportdagi bosh vazifa undagi adolat prinsiplariga amal qilishdan iborat. Shu sababli bir kompaniyaga qarashli ikki klubning bir musobaqada qatnashishi musobaqa shaffofligiga ta’sir qilishi mumkin. Biroq «Leypsig» hamda «Zalsburg» bir necha bor bir xil turnirda ishtirok etdi, u ham bo‘lsa UYEFAning maxsus tekshiruvidan so‘ng. 2017 yili UYEFAning klublar bo‘yicha moliyaviy kuzatuvchilari bu ikkala jamoa o‘rtasida noodatiy ko‘p miqdorda transfer hamda ijaralar amalga oshganini aniqladi. Ularning ichida Benjamin Sheshko, Nabi Keyta, Marsel Zabitser, Dayot Upamekano hamda Dominik Saboslai nomlari bor. Bu kabi transferlar jami 16 tani tashkil etadi. Bu tizimning o‘zaro mustahkamligi va brendning vizual yaqinligini bildiradi hamda ichki sog‘lom raqobat tufayli tashkilot qoidalariga u qadar zid kelmaydi. «Milan» hamda «Tuluza»da bu kabi bog‘liqlik yo‘q. Shu sababli ularga bir ega tomonidan boshqariladigan ikki alohida katta klub deya qaraladi.
Ikkinchidan, «Zalsburg» UYEFA tekshiruvidan so‘ng «Red Bull» homiyligi ostidagi ayrim hujjatlarga o‘zgartirish kiritishga majbur bo‘ldi. Ya’ni, ular kompaniyaga aloqador xodimlarni rahbariyatdagi lavozimlaridan chetlatdi. Qo‘shimchasiga, «Leypsig» bilan ushbu homiylik borasidagi asosiy hamkorliklar bekor qilindi. «Red Bull»ning o‘zi bilan esa shartnomaga ancha moliyaviy cheklovlar qo‘yildi. Bu nimani anglatadiki, bir klub egasi ikkinchi jamoasining siyosatiga to‘liq hamda bevosita aralasha olmaydi, garchi brend ko‘pchilik nazdida bitta bo‘lsa ham.
Ushbu qoidalar faqat UYEFAda mavjud emas. Uni ko‘pchilik milliy ligalarda ham uchratish mumkin, faqat vaziyatdan kelib chiqib, qoidalarga biroz o‘zgartirishlar kiritiladi. Masalan, Angliya futbol ligasida bir klub egasi ikkinchi klubga egalik qilish uchun uning 30% aksiyalariga mas’ul bo‘la oladi xolos, bundan ko‘piga ruxsat yo‘q. Bu ichki ligalar uchun amal qiladi. UYEFA tasnifidagi musobaqalarda esa 49%dan ko‘p ulushni olish mumkin emas. Agar siz boshqa jamoaning ulushiga ikkinchi homiy bo‘lib safga kirsangiz, bu 50.1%dan oshmasligi zarur. Biroq shunday holatlar ham bo‘ladiki, umuman bir-biriga qarama-qarshi bo‘lgan ikki klub egaligiga cheklov yo‘q, bunda manfaatlar to‘qnashuvi yuzaga chiqmasa bo‘lgani. Masalan, «MYU»ga egalik qiluvchi Gleyzerlar Amerikadagi NFLning bir jamoasiga ham aksiyadorlik qiladi va bunga hech qanday ortiqcha bosim va cheklov yo‘q. Albatta, bularning barchasi sog‘lom raqobatni ta’minlashga qaratilgan.
Yusufbek Saydaliyev tayyorladi
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
