“Buyuk futbolchi” tushunchasiga har birimizning o‘z talqinimiz bor. Xo‘sh, sifatli o‘yinchilar fonida ma’lum bir futbolchini nima ko‘tarib turadi? Barqarorlik va individual muhim daqiqalar.
Quyida ushbu xususiyatlarni birlashtirgan Robert Levandovski haqida gaplashamiz.
Robert 1988 yil 21 avgustda Varshava yaqinida joylashgan Leshno shaharchasida tug‘ilgan. Muhimi, uning ota-onasi ham professional sportchilar bo‘lgan. Uning otasi Kshishtof dzyudo bo‘yicha Polsha chempioni, onasi voleybolchi edi. Aytgancha, hozir Ivona Leshnodagi futbol klubi vise-prezidenti hisoblanadi. Hatto Levandovskining singlisi ham U-21 voleybol jamoasida o‘ynagan. Tug‘ilgandanoq, Robert sportda mashaqqatli yo‘lni bosib o‘tishi hammaga ayon edi.
Bolaligida Levandovskini Varshava klubining futbol bo‘limiga olib borishgan, ammo iste’dodning to‘liq yo‘qligi sababli uni rad etishgan. Bunaqa vayronkor hukmdan so‘ng Robert o‘zining jismoniy holatiga jiddiy yondashdi va otasining daldasi bilan bu safar "Legiya"da ikkinchi imkoniyatga ega bo‘ldi. 2004 yilda polyak chinakam fojeani boshdan kechirdi - otasi o‘g‘lining kattalar futbolidagi debyutini ko‘rmay, saraton kasalligidan vafot etdi. Ikki yil o‘tgach, "Legiya" rahbariyati yosh futbolchi bilan shartnomani uzaytirishdan bosh tortgan holda unga chiqish eshiklarini ko‘rsatdi. Ona hayratda qoldi. U Robertdan yana klub bilan gaplashishni so‘radi, unga polyak: "Ona, gaplashadigan hech kim yo‘q", deb javob berdi. 17 yoshida Levandovski o‘zining qiyin yo‘lidagi jozibali manzillarni uchratishga muvaffaq bo‘ldi. Polyak erkin agent sifatida mamlakat uchinchi divizioni vakili "Znich" bilan shartnoma imzoladi. Yuqori martaba haqida unutish mumkindek tuyuldi. Biroq, klubning o‘sha paytdagi murabbiyi, Robertda yaqqol iste’dod yo‘qligiga qaramay, uning mashg‘ulotlarda eng tirishqoq futbolchi bo‘lganini tan oldi, u ma’lum bir elementni to‘g‘ri bajarmaguncha bazani tark etmasdi. O‘sha paytdagi "Znich" yarim himoyachisi Radoslav Majevski jamoadagi ko‘pchilik Robert bilan yaxshi munosabatda emasligini tan oldi. Ularga Leva juda qo‘pol bo‘lib tuyuldi. Biroq polyak karyerasining dastlabki bosqichini mukammal tasvirlab bergan. U futbolda qolish uchun g‘ayritabiiy kuch sarfladi. Taqdir uni sa’y-harakatlari uchun mukofotladi.
Yangi chaqiruv
07/08 yilgi mavsum yakuniga ko‘ra, Levandovski 32 uchrashuvda 21 gol urib, Polsha ikkinchi ligasining eng yaxshi to‘purari bo‘ldi. Polyakning o‘yini "Lex"ning e’tiborini tortdi va u 380 ming yevro evaziga bu yerga ko‘chib o‘tdi. Yangi klubdagi debyut mavsumi Robert uchun juda maqbul bo‘ldi. 20 yoshli hujumchi 48 ta o‘yin o‘tkazib, raqib darvozasiga 20 marta aniq zarba bera oldi. Statistik ma’lumotlar ajoyib emas, lekin rahbariyat uchun juda maqbul bo‘ldi. 09/10 mavsumda Robert keskin yaxshilanmadi, maydonga 34 marta kirib, 21 ta gol urdi. Levandovski "Blekbern"ning e’tiborini tortdi. Polyak Angliyaga yo‘l olmoqchi edi, biroq aprel oyida sodir bo‘lgan Eyyafyadlayyokudl vulqonining otilishi tufayli u mamlakatdan uchib keta olmadi. Unga bog‘liq bo‘lmagan holatlar tufayli Robertning kelajagi ochiq qoldi.
Dortmundning «Borussiya» klubini boshqargan Yurgen Klopp faol ravishda Lukas Barrios uchun o‘rinbosar izlayotgan edi. Nemis Levandovskida nimanidir ko‘rishga muvaffaq bo‘ldi va uni "asalarilar" lageriga borishga ishontirdi. "Qora-sariqlar" 22 yoshli futbolchi uchun 4 750 000 yevro to‘lashdi.Moliyaviy inqirozga uchragan odam uchun anchagina pul. Avvaliga bosh murabbiy Levandovskini o‘rinbosar sifatida ishlatdi, biroq uning pozisiyadagi sherigining jarohatlanishi bilanoq, asosiy hujumchi roliga aynan polyak aylanib oldi. Barrios maydonda yo‘qligida Robert Kloppni to‘liq vaqtda asosiy tarkibda bo‘lishi kerakligiga ishontira oldi.
"Asalari" shovqini Bundesligani larzaga soldi
10/11 yilgi mavsum Yurgen Klopp uchun Dortmundning "Borussiya"dagi uchinchi mavsum edi. O‘yin borasida Yevropaning eng jozibali jamoalaridan biri nihoyat mamlakat kubogini olishga muvaffaq bo‘ldi. Bir yil o‘tgach, ular Bundesliga g‘olibiga aylanishiga hech kim ishonmasdi. Haqiqat shuki, Levandovski bu yutuqda katta hissa qo‘shmadi. Barcha musobaqalarda jami 43 marta maydonga tushgan Robert bor-yo‘g‘i 8 ta gol urishga muvaffaq bo‘ldi. Ko‘pchilik bu transferni muvaffaqiyatsiz deb atashga shoshildi, ammo bizni 11/12 yilgi mavsum kutayotgandi. Polyak birinchi marta tanqidchilarning og‘zini yopishga muvaffaq bo‘ldi.
Chempion sifatida Yurgen Klopp to‘dasi yangi mavsumga kirishdi. Germaniya Superkubogidagi mag‘lubiyat "arilar"ning ruhiyatiga unchalik ta’sir qilmadi. Chempionlar ligasi guruh bosqichida jamoa omadsizlikka uchradi, ular “Arsenal”, “Marsel” va “Olimpiakos” bilan bir guruhda so‘nggi o‘rinni egallab, 6 o‘yinda atigi 4 ochko jamg‘ardi. Biroq “Borussiya” chempionlikni himoya qilishga muvaffaq bo‘ldi va Germaniya kubogini boshi uzra ko‘tardi. Myunxenning "Bavariya"si bilan finalda jang ketdi. “Olimpiya” stadionida kechgan afsonaviy uchrashuv “qizillar”ning 5:2 hisobidagi mag‘lubiyati bilan yakunlandi. Aynan o‘sha paytda Robertning birinchi buyukligi sodir bo‘ldi. Nemis futboli tarixidagi eng nomdor jamoaga qarshi xet-trik. 23 yoshli futbolchi uchun yomon natija emas, shunday emasmi? O‘sha paytda futbol hali o‘smirlar bilan gavjum emas edi, shuning uchun Robertni o‘sha paytda juda yosh va istiqbolli hisoblashardi. Umuman olganda, mavsum davomida Levandovski barcha musobaqalarda 30 marta gol urishga muvaffaq bo‘ldi, shuningdek, Bundesligada birorta o‘yinni o‘tkazib yubormadi.
Yevroarenada birinchi imkoniyat
12/13 mavsumda muhim sovrinlar yo‘qligiga qaramay, Dortmund klubining zamonaviy tarixidagi eng muvaffaqiyatli mavsumlardan biri hisoblanadi. Germaniyada mavsumning ilk rasmiy o‘yini hisoblangan Superkubokda Klopp shogirdlari yana der Klassikerdagi sheriklarini bu safar 4:2 hisobida mag‘lub etishdi. Afsuski, Robert uchun bu kubok mavsum oxirida "arilar" uchun yagona bo‘lib qoldi. "Bavariya" o‘shanda boshqa barcha jamoalarga qaraganda kuchliroq va barqarorroq bo‘lib, yiliga atigi bir marta mag‘lub bo‘lgan va Germaniya kubogida "Borussiya"dan yengilgan edi. ECHLda "Borussiya Dortmund" "o‘lim guruhi"dan joy olib, "Real Madrid", "Ayaks" va "Manchester Siti" ichida birinchi o‘rinni egallab, 1/8 finalga yo‘l oldi va bu yerda "Shaxtyor" to‘sig‘idan osonlik bilan o‘tib, chorak final chiptasi qo‘lga kiritildi. O‘sha paytda shov-shuv ko‘targan "Malaga" umumiy 5:0 hisobida mag‘lub etildi. Ammo yarim final to‘qnashuvlari chinakam afsonaviy bo‘lib chiqdi. Joze Mourinyo boshchiligidagi "Real"ga qarshi "Signal Iduna Park"dagi birinchi o‘yinda 4-1 hisobi qayd etildi. Levandovskining haqiqiy dahosi shunda namoyon bo‘ldi, u poker qayd etdi. Polyakning karyerasidagi ikkinchi ajoyib lahza. O‘shanda Joze o‘zining buyuk shogirdi Kloppga taktik jihatdan emas, birinchi navbatda, psixologik jihatdan yutkazgandi. Madridliklar "Bernabeu"da 2:0 hisobida g‘alaba qozonishdi, ammo buning o‘zi yetarli emas edi. Natijada “Real” ham, “Barselona” ham yarim finalda nemis jamoalari tomonidan mag‘lub bo‘ldi. "Uembli"da bo‘lib o‘tgan Chempionlar Ligasi finali bir yildan so‘ng Braziliya o‘tadigan JCHda futbolda nemislarning ustunlik qiluvchi tendensiyasini ko‘rsatishi kerak edi.
O‘yindan oldingi taxminlar quyidagicha edi: "Bavariya" qarama-qarshilikning yaqqol favoriti edi. Yupp Xaynkes jamoasi oltinchi Chempionlar ligasi g‘olibligini qo‘lga kiritish uchun Londonga yo‘l oldi. Boshqa tomondan, Kloppning "Borussiya"si sensasiya qayd etayotgandi. Biroq yakunda "asalarilar" kichik hisobda mag‘lub bo‘ldi. Yurgen Klopp jamoasining Yevropa musobaqalaridagi eng yaxshi o‘yinlari murabbiy klubga kelganidan keyin beshinchi mavsumda aniq namoyon bo‘ldi. Nemis murabbiyi Levandovski bilan birga birinchi marta asosiy yevrokuboklar finalida mag‘lub bo‘ldi. Hatto Robertning o‘sha mavsumdagi 36 goli ham dortmundliklarga Superkubokdan boshqa hech narsaga yordam bera olmadi. Kelasi yili polyak 28 marta gol uradi, birorta ham sovrinsiz qoladi va Yurgen Klopp "asalarilar" lagerini tark etadi. Levandovski 2014 yilning yozida tugaydigan shartnomasini uzaytirmadi va o‘z ta’biri bilan aytganda, faoliyatidagi eng yaxshi murabbiyni tark etishga qaror qildi. Germaniyaning eng yaxshi hujumchilaridan biri endi erkin agent edi.
Myunxenga xush kelibsan, Robert!
Bundesligada odat bo‘lganidek, agar biror jamoaning eng zo‘r futbolchisi bo‘lsangiz, ertami-kechmi "Bavariya"ga o‘tasiz. Levandovski ham bundan mustasno emas. Qolaversa, bunday qimmatbaho boylik uchun bir tiyin ham to‘lash shart emas edi. Manjukichning o‘rniga ajoyib o‘rinbosar. Yangi klubdagi debyut mavsumi Robert uchun oson bo‘lmadi: Gvardiolaga Dortmunddagidek hujumchi kerak emasdi. Lekin muhimi shundaki, Levandovski buni tushunib, yangi voqelikka moslashish uchun bor kuchini sarfladi va tarix ko‘rsatadiki, u muvaffaqiyatga erishdi. Odamlar 14/15 yilgi mavsumni eslashsa, Messi-Suares-Neymar triosi haqida gapirishadi yoki "Yuventus"ning Allegrisiga qoyil qolishadi. Negadir g‘alati sabablarga ko‘ra, "Bavariya"ni Chempionlar ligasi yarim final bosqichida "Real"dan chiqarib yuborilgan jamoa sifatida eslashadi. Robert haqida gap ketganda, xotirani yoqishning hojati yo‘q. Albatta, gap "Volfsburg"ga qarshi 9 daqiqada yakunlangan penta-trik haqida ketmoqda. Ikkinchi bo‘limda zaxiradan maydonga tushgan Robert nafaqat o‘yinni burib yubordi, balki Ginnesning rekordlar kitobiga kirishiga ham erishdi. 3 daqiqa ichida xet-trik Pep Gvardiolani karaxt ahvolga solgandi. Butun dunyo bo‘ylab sharhlovchilar aqldan ozishdi, lekin polyak to‘xtamadi. 360 soniyadan so‘ng u beshinchi golini ham urdi.
Barqarorlik - Robertning ikkinchi ismi
15/16 mavsumdan beri polyak milliy chempionatlarda shu kungacha hech qachon 22 tadan kam gol urmagan.
15/16-mavsum: barcha musobaqalarda 42 gol.
16/17-mavsum: barcha musobaqalarda 43 ta gol.
17/18-mavsum: barcha musobaqalarda 41 ta gol.
Ko‘pchilikning fikricha, 18/19 mavsum Levandovski uchun omadsiz bo‘lgan. Odatda, odamlar Bundesligada 22 ta golni nazarda tutadilar, bu Myunxendagi birinchi mavsumdan beri eng yomon ko‘rsatkichdir. Biroq Robert o‘sha mavsumda jami barcha turnirlarda 40 ta gol urgandi. To‘rt yil ketma-ket u kosmik darajada ijro etdi. Agar Messi va Ronalduning statistikasi bo‘lmaganda Neymar yoki Suares emas, Levandovski avlodning asosiy futbolchisi bo‘lardi. Hech bo‘lmaganda raqamlar shuni aytadi.
19/20-mavsum. 14 turdan keyin “Bavariya” Bundesligada peshqadamdan 7 ochko ortda qolmoqda. Rahbariyat Niko Kovachni Chempionlar Ligasi guruh bosqichida benuqson o‘yin ko‘rsatganiga qaramay iste’foga chiqarishga qaror qildi. Bosh murabbiy vazifasini bajaruvchi etib Xans-Diter Flik tayinlandi. Nemis boshchiligidagi debyut uchrashuvida “Bavariya” Chempionlar ligasining 4-turida “Olimpiakos”ni mag‘lub etgan bo‘lsa, Germaniya chempionatida “Alyans Arena”da Dortmundning “Borussiya” jamoasini yirik 4:0 hisobida mag‘lub etdi. Aytgancha, Flik jamoasi uchun o‘sha mavsumda birinchi va oxirgi bo‘ladigan mag‘lubiyatga qaramay, Myunxen rahbariyati Xansiga to‘liq shartnoma beradi. Keyinchalik sodir bo‘lgan narsalar tarixga kirdi. Bundesligadagi tarixiy 30-chempionlik, "Barselona" bilan Chempionlar ligasining 1/4 finalidagi 8:2 hisobi va "Bavariya" ishtirok etgan barcha turnirlarda g‘alaba qozonish. Robert Levandovski tomonidan 55 ta gol. Aynan shu mavsumda polshalik Messidan ham, Ronaldudan ham jamoaviy va yakka tartibda o‘zib ketdi. "Oltin to‘p" uchun hammadan munosib ko‘rindi, ammo France Football taqdirlash marosimini bekor qildi. Ingliz telekanallarida ayanchli hazil paydo bo‘ldi: "Robertdan "oltin to‘p"ni o‘g‘irlab ketishdi". Faoliyatining cho‘qqisida o‘sha avlodning eng yaxshi o‘yinchilaridan biri hayotidagi asosiy individual mukofotdan mahrum bo‘ldi.
20/21 mavsumda "Pari Sen-Jermen" bilan YECHL chorak final o‘yinlari oldidan polyak jarohat oladi, bu esa "Bavariya"ni hujumlarni yakunlashda ham, pressingda ham himoyasiz qoldirdi. Shupo-Moting bunday darajadagi o‘yinlarda g‘alaba qozona olmadi. Ajablanarlisi shundaki, "Bavariya"ning "Alyans Arena"dagi mag‘lubiyati Flikning Chempionlar Ligasidagi birinchi va oxirgi yutqizig‘i edi. Mahalliy chempionatda “Bavariya” qatorasiga to‘qqizinchi marta chempion bo‘ldi, Robert Levandovski esa imkonsiz hisoblangan ishni amalga oshirdi. Polyak Germaniya chempionatida bir mavsumda gol urish bo‘yicha Myullerning abadiy rekordini yangilashga muvaffaq bo‘ldi. 49 yil davomida hech kim buyuk Gerdni taxtdan uloqtira olmagandi. U 41-golini kiritdi. Darvoqe, uning nemis hujumchisining yutug‘iga bo‘lgan hurmatini alohida ta’kidlash joiz. Chempionatda 40 ta gol urgan polshalik “Forever Gerd” yozuvi tushirilgan futbolkani ko‘rsatib, yutug‘ini nishonladi. 90 daqiqada Levandovski har bir o‘yinda o‘rtacha bir yarim gol urdi, bu esa ligalar tarixidagi eng yaxshi ko‘rsatkich hisoblanadi. Hatto Lionel Messi ham 11/12 yilgi mavsumida bunday natija bilan maqtana olmasdi. Mavsum davomida Robert 64 ta gol urdi va 10 ta golli uzatmani amalga oshirdi. Gol+pas tizimida 74 ball.
21/22 va 22/23 mavsumlar haqida ortiqcha to‘xtalib o‘tishga hojat yo‘q. Bu yozda "Barselona" uni hech qanday pul evaziga Saudiya Arabistoniga qo‘yib yubormaydi. Eslatib o‘tamiz, avgust oyida u 35 yoshga to‘ladi. Bu yoshda Lionel Messi AQSHga jo‘nab ketdi. Krishtianu hali ham Yevropada edi, lekin u endi biz ko‘nikkan raqamlarni ko‘rsatmadi. "Oltin to‘p" Leva uchun qadrli bo‘lsa ham, Karim Benzema o‘tgan mavsum yakunlari bo‘yicha to‘purarlar bahsida unga yutqazib qo‘ydi. Endi u munosib dam olish uchun Saudiya Arabistoniga ketdi. Robert yolg‘iz qoldi va keyingi mavsumda nima bo‘lishini bilmaymiz. Kutilmaganda, u 19/20 mavsumdagi kabi yana barchamizni hayratda qoldirishi ham mumkin.
Yusufbek Saydaliyev tayyorladi
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
