Ijtimoiy tarmoqlardagi obunachilar soni bo‘yicha sayyoramizning birinchi raqamli kishisi bo‘lmish Krishtianu Ronaldu bir necha qiziqarli bayonotlarini e’lon qildi:
— «O‘lik» holatdagi Italiya chempionati u kelganidan keyin jonlandi;
— Endi u Yevropa futboliga qaytmaydi;
— 38 yoshda milliy terma jamoadagi faoliyatini to‘xtatish niyatida emas;
— Saudiya Arabistoni chempionati MLSdan yaxshiroq.
Afsonaning so‘nggi e’tirofi alohida e’tiborga loyiq. Kengroq mulohaza qilganda, Ronaldu «yaxshiroq» iborasi orqali «kuchliroq» ma’nosini ifoda etgan. Chunki tashkilotchilik bobida Saudiya AQSHdan ustun emas. O‘yin saviyasi esa - mushkul jumboq. Portugaliyalik afsonaning e’tirofi nechog‘li haqiqat? Yoki bu shunchaki, tilyog‘lamachilikmi? Qaysi liga kuchliroq ekanligi xususida aniq javob mavjud emasligini hozirning o‘zida ta’kidlash mumkin. Lekin qiyoslash mumkin bo‘lgan bir qator ko‘rsatkichlar bor.
TRANSFERMARKT
Ko‘rsatkichlardan biri - futbolchilarning narx-navolari. Transfermarktning baholari kamchiliklardan xoli bo‘lmasada, transferlar uchun mo‘ljal bo‘la oladi. Saudiya Arabistoni chempionatidagi barcha futbolchilarning umumiy qiymati 903 mln. yevro, MLSdagilarniki esa - 1,25 mlrd. bu borada ustunlik ummon orti vakillarida. Lekin inobatga olish shart bo‘lgan nozik jihat ham yo‘q emas - Saudiya chempionatida 18ta, MLSda 29ta jamoa o‘ynaydi.
Qizig‘i shundaki, MLS klublari orasida eng qimmatbaho klub - Leo Messini o‘z safiga qo‘shib olgan Mayamining «Inter» jamoasi. Undagi o‘yinchilarning umumiy qiymati 84 mln. yevro. Saudiya Arabistonining 4ta klubi nisbatan qimmatroq: «Al-Hilol» (200 mln.), «Al-Nasr» (153 mln.). 150 mln. yevroga baholangan «Al-Ahli» esa 3-o‘rinda. 4-o‘rindagi «Al-Ittihod» 119 mln. yevroga baholangan. Biroq gap ligalar ustida ketar ekan, barcha jamoalarni hisobga olish lozim. Saudiyaning 18 klubidan 12tasining qiymati 25 mln. yevrodan oz, MLSdagi eng past ko‘rsatkich esa 29 mln. yevro. Futbolchilarning o‘rtacha qiymati arablarda 921000 yevro, MLSdagilarniki 1,4 mln. yevro.
LIGALAR REYTINGI
Yanada bahsliroq format. Chunki ulardagi ko‘rsatkichlar bir-biriga zid. Masalan, yanvar oyida Futbol tarixi va statistikasi xalqaro federasiyasi (FTSXF) tomonidan chop etilgan reytingda Saudiya 40, AQSH esa 43-o‘rinlarni band etgan. Lekin yanvar oyidan boshlab vaziyat keskin o‘zgara boshladi (hech bo‘lmaganda ko‘chib kelayotgan yulduzlar soni bo‘yicha). Aslida, mazkur reyting bo‘yicha savollar yetarli. Boisi, unda Braziliya chempionati peshqadam, APL va La Liga undan keyin.
Twenty Fist Group analitik kompaniyasi tomonidan taqdim etilgan reyting ancha tushunarli va haqiqatga yaqin: APL, La Liga, «A» seriyasi, Bundesliga, Liga1 (aynan shunday tartibda). Mazkur reytingda MLS 11-o‘rinda, Saudiya chempionati esa 15-pog‘onada.
TOP-TERMA JAMOALAR O‘YINCHILARI
Bu ko‘rsatkichni o‘zimiz ko‘rib chiqishni lozim topdik. Shu maqsadda FIFA reytingidagi yetakchi 15ta terma jamoa tarkibidan nechta futbolchi Saudiyada va MLSda to‘p surishini aniqladik. To‘g‘ri, bu yo‘nalishdagi ma’lumotlar ham nuqsonsiz emas. Masalan, Benzema hozir terma jamoada emas, lekin Saudiya chempionatining nufuzini oshirgani aniq. Navbatdagi muammo shuki, rasmiy hisob-kitoblarga ko‘ra, MLS Saudiya chempionatidan 18:5 hisobida oldinda. Biroq yana shunisi ham borki, 18 nafar futbolchi orasida argentinalik Messi, ispaniyalik Alba va shveysariyalik Shakiri bor. Qolgan 15 nafari AQSH terma jamoasi o‘yinchilari! Saudiya chempionatida esa xorvat Brozovich, portugaliyalik Ronaldu va Nevesh, shuningdek, marokashlik Hamdalla va Muhammadilar to‘p surishmoqda. Agar top-termalarning yetakchi o‘nligi bilan cheklanadigan bo‘lsak, hisob Saudiya foydasiga 2:3 ko‘rinishini oladi. Ya’ni, Messi - Alba juftligi Ronaldu - Nevesh - Brozovich triosiga qarshi. Lekin, Neymarning «Al-Hilol»ga o‘tgani tasdiqlandi, demak, vaziyat butkul o‘zgarib ketadi. Buning ustiga, top-futbolchilarning Saudiya tomon oqimi to‘xtamayapti...
Yuqorida zikr etilganidek, Krishtianuning haq yoki nohaq ekanligi xususida aniq javob yo‘q. Ha, uning haq ekanligini tasdiqlaydigan yana bir ishonarli dalil mavjud: klublar o‘rtasidagi jahon chempionatida Saudiyaning «Al-Hilol» klubi finalgacha yetib borgan va hal qiluvchi bahsda «Real»ga 3:5 hisobida imkoniyatni boy bergandi. MLS klublari esa hech qachon turnirning bu bosqichiga chiqa olishmagan.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
