Ma’lumki, FIFA 2026 yildan e’tiboran, JCH final bosqichini 48ta terma jamoa ishtirokida tashkillashga qaror qildi.
«JCH-2026 mezbonlik huquqini qo‘lga kiritish yo‘lida qo‘shma ariza bilan murojaat etish niyatini bildirgan mamlakatlarni qo‘llab-quvvatlaymiz. Chunonchi, musobaqa ishtirokchilari sonining oshirilishi olis kelajakka mo‘ljallangan mantiqan o‘rinli g‘oya ekanligini isbotlashimiz lozim. 2 yoki 4ta mamlakat birgalikda aniq taklif jo‘natib, har biri 3-5tadan stadionni taxt qilib qo‘ysa, bas. FIFA uchun ayni payt birinchi navbatda, xuddi shunday loyihalar qiziqarli»,-dedi xalqaro futbol uyushmasi prezidenti Janni Infantino yaqinda bu masala xususida.
Umuman olganda, kengaytirilgan mundial-2026ga birgalikda mezbonlik qilishni istovchi mamlakatlar yo‘q emas. Eslatma, bitta konfederasiya vakillari qatorasiga 2 marta mundialga mezbonlik qilolmaydi. Shu bois, da’vogarlar ro‘yxatida OFKga a’zo mamlakatlar yo‘q. Zero, JCH-2022 aynan Osiyo hududi, ya’ni Qatarda bo‘lib o‘tadi.
AQSH|Kanada
Amerikaliklar JCH-94ni qabul qilish asnosida mezbonlik masalasida yetarli tajriba to‘plashgan. Kanada esa asosan xokkey bo‘yicha jahon birinchiliklarini tashkillashtirgan bo‘lsada, u yerda ham shinam stadionlar muammosi yo‘q. To‘g‘ri, ushbu juftlik mezbonlik huquqini qo‘lga kiritgan taqdirda, asosiy urg‘u AQSHdagi arenalarga qaratilsa kerak. Amerikaliklar ixtiyorida esa a’lo darajada jihozlangan stadionlar borligi sir emas. Qolaversa, o‘ta rivojlangan talabalar sport tizimi jamoalarni qulay bazalarda kutib olish imkonini beradi. Meksikada ham shinam stadionlar yetarli. Biroq AQSHning Meksikadan ko‘ra, Kanada bilan hamkorlikda ish yuritishi osonroq.
Angliya|Fransiya|Germaniya
Gap «ko‘hna qit’a»ning ham siyosiy, ham iqtisodiy jihatdan eng barqaror davlatlari haqida ketyapti. To‘g‘ri, Buyuk Britaniyaning Yevropa Ittifoqidan chiqib ketgani Angliyaning mezbonlik da’vosiga salbiy ta’sir etishi mumkin. Lekin agar Fransiya va Germaniyadek jiddiy sheriklar hamkorlikka qo‘l uzatsa, shubhaga o‘rin qolmaydi. Boz ustiga, britaniyaliklar 2018 va 2022 yillardagi musobaqalar mezbonlik huquqini qo‘lga kiritolmadilar. Demakki, ular bu safar barcha imkoniyatlarni ishga solishlari tayin. Tushunarliki, 48ta jamoani birlashtirgan yirik turnirni tanho tashkil etish har qanday mamlakatga qo‘shimcha qiyinchiliklar tug‘dirishi mumkin, ammo 2 yoki 3ta qudratli davlat yagona maqsad yo‘lida birlashsa, hech qanday muammo qolmaydi. Angliya, Fransiya va Germaniyadagi mavjud infratuzilma talab darajasida, mamlakatlar o‘rtasidagi masofa esa unchalik katta emas. Xullas, Yevropa triosi tanlansa, ushbu mamlakatlar byudjetiga ortiqcha yuk tushmaydi.
Urugvay|CHili|Argentina
Bu davlatlarning barchasi JCHni tashkil etish tajribasiga ega. Lekin Braziliyadan farqli o‘laroq, ularning mundial mezboni rolini bajarganiga ancha bo‘ldi. Umuman, hamkorlikdagi «zayavka» Lotin Amerikasiga xos joziba kasb etishi turgan gap. Albatta, tanlovda g‘olib chiqish uchun avvalo, infratuzilmani takomillashtirish, yangi stadionlar qurish, mavjudlarini chiroyli holda ta’mirlash talab etiladi. Chili va Urugvay zimmasiga ikkinchi darajali rollar yuklatilishi, asosiy bellashuvlar (masalan, final) esa Argentinaga topshirilishi ehtimoldan xoli emas. Shunday holda yarim finallar yoki bu bosqich doirasidagi bitta o‘yin va 3-o‘rin uchun kechadigan bahs Luis Suares hamda Aleksis Sanches vatanida o‘tkazilishi mumkin.
Avstraliya|YAngi Zelandiya
Yaxshi bilasiz, Avstraliya ayni payt OFK tarkibida. Biroq FIFA bu mamlakatga istisno tariqasida da’vogarlik qilish imkoniyatini berishi ham mumkin. Zero, «yashil qit’a» futboli Osiyoga yuzlangunicha Okeaniya futbol konfederasiyasi a’zosi bo‘lib, millionlar o‘yini masalasida Yangi Zelandiya «sherigi» edi. Har ikki davlatda infratuzilma talab darajasida. Esingizdan chiqmagandir, Avstraliya aynan shu qo‘shnisi bilan hamkorlikda JCH-2018 mezbonligini yutishga urinib ko‘rgandi. Demakki, JCH-2026 bu mamlakatlar uchun mundialni qabul qilish bobida navbatdagi urinish bo‘lishi mumkin. Balki FIFA «osiyolik» Avstraliyaga yon berishni istab qolar. Lekin muammo ham yo‘q emas. Deylik, Avstraliya|YAngi Zelandiya juftligi ixtiyorida kengaytirilgan JCHni talab darajasida o‘tkazish uchun stadionlar yetarlimi? Agar 2026 yilgacha barchasi muhayyo etilsa, mundialdan keyin bu inshootlar taqdiri nima bo‘ladi?
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
