Olis Afrikaning Abidjan shahridagi qashshoq kvartallardan birida o‘sib-ulg‘aygan ozg‘in yigitcha barcha qatori o‘ziga yarasha orzu-umidlar bilan yashagani aniq.
Lekin u tarix uchun sanoqli yillardan so‘ng butun bir avlodning kumiri - yoqimtoyiga aylanishni xayoliga ham keltirmagan bo‘lsa kerak.
Chunki bolakayni qurshab turgan muhit mutlaqo o‘zgacha edi, o‘sha vaqtdagi voqeliklar yuksak marralarni ko‘zlashga uncha mos kelmasdi. Xullas, yosh Didye loaqal otasi kabi oddiy bank xizmatchisi sifatida sokin hayot kechirishni o‘ylagandir, ehtimol.
Zero, Kot-d~Ivuardagi turmush tarzi mezonlariga ko‘ra, Drogbalar oilasi nochorlar toifasiga kirmasdi. Lekin 7 nafar farzandi bor oilada ro‘zg‘or tebratish oson emasdi.
Shu bois, katta Drogba ayoli bilan maslahatlashib, to‘ng‘ich o‘g‘il - Didyeni Fransiyada istiqomat qiladigan amakisi huzuriga jo‘natadi. Anchadan buyon Yevropada yashayotgan Mishel Gabo serg‘ayrat kishi bo‘lib, futbol o‘ynashga ham vaqt topardi. Uning «Brest» jamoasi safidagi o‘yinlari yosh Didye uchun tarixiy turtki bo‘ladi.
***
Drogba avvaliga kamtarlik bilan himoyachi pozisiyasini tanlaydi. Biroq Gabo jiyanida hujumchilarga xos alohida fazilatlar va layoqat borligini juda tez payqaydi. Natijada Didye aynan uning qistovi bilan ampluasini o‘zgartiradi. «Levalua» - bu klub Fransiyaning o‘zida ham tanilmagan, keng doira haqida esa gapirish ortiqcha. Xullas, muxlislarga umuman notanish jamoa. Lekin fakt shuki, Didyega katta futbol yo‘llanmasini aynan shu havaskorlar klubi bergan. Oddiy aytganda, afrikalik yosh iqtidor sohibi «Levalua» tizimida 5 yil tahsil oldi, sidqidildan ishladi. Shu o‘rinda alohida ta’kidlash kerak, oradan bir necha yil o‘tgach, Fransiya chempionatini butunlay «mahv» etgan Drogba «Marsel»dan «Chelsi»ga o‘tdi va transferi uchun to‘langan deyarli 40 mln. dollarning ma’lum qismi «Levalua»ga tegdi. Qisqasi, kamtarin jamoa afrikalik tarbiyalanuvchisi transferi evaziga bir qator muammolarini bir yoqli qildi. Keyinchalik jamoa rahbariyati minnatdorlik belgisi sifatida yangi stadionni Drogba sharafiga uning nomi bilan atashga qaror qildi.
To‘g‘ri, Drogba boshlang‘ich ta’limni «Levalua»da olgan bo‘lsada, keyingi klublaridan biri - «Marsel»da futbolning bor fusunkor jihatlaridan to‘la-to‘kis bahra ola boshladi. O‘z ishini a’lo darajada uddalagan sportchi tinimsiz mehnati samarasini ko‘rishga, totli mevasini olishga mutlaqo haqli. Xullas, Didye yevrofutbol e’tiborini tortgach, yanada ko‘proq pul topadigan bo‘ldi. Ajoyib kunlardan birida taqdir yosh hujumchini kimsan Joze Mourinyo bilan yuzlashtirdi. Aniqrog‘i, «Marsel» - «Portu» uchrashuvi tanaffusida portugaliyalik murabbiy Didyening mahoratiga qoyil qolganini ta’kidladi. Aytishlaricha, o‘shanda murabbiy va futbolchi o‘rtasida qisqacha muloqot ham bo‘lgan:
- Agar yetarli mablag‘ga ega bo‘lganimdami, seni darhol o‘z jamoamga taklif etardim.
- Xafa bo‘lmang, tez orada sizda shunday imkoniyat tug‘iladi va aynan qo‘l ostingizda maydonga tushaman.
Qarangki, «Marsel» hujumchisining bashorati kutilganidan ham tezroq ro‘yobga chiqdi: Mou va Didye atigi 1 yildan so‘ng «Chelsi»da yuzlashishdi. «Benazir» murabbiy va xuddi shunday futbolchi. Faqat Mourinyo ushbu yuksak maqomga Londonda ish boshlashidan avval erishgan bo‘lsa, Drogba «Stemford Brij»dagi o‘yinlaridan keyin shunga loyiq ko‘rildi. Aytgancha, ivuarlik hujumchi faoliyatidagi eng kuchli murabbiy sifatida aynan Mourinyoni e’tirof etadi. Buning salmoqli sabablari bor, albatta. Chunonchi, Didye portugaliyalik mutaxassis bilan hamkorlik davri APLda 2 marta chempionlik nashidasini surdi. Ammo «Benazir murabbiy asosiy vazifa - «Chelsi»ni Yevropa CHLda shohsupaga olib chiqishni bajarolmadi va Londondan ketishiga to‘g‘ri keldi. Drogba esa jamoada qoldi va 8 yil davomida yetakchi hujumchi maqomida to‘p surdi va haqli ravishda Jon Terri, Petr Chex, Frenk Lempard kabi afsonalar safidan joy oldi. Xususan, ichki musobaqalarda barcha sovrinlarni qo‘lga kiritgan, bir yillik xizmati uchun 13 million yevrogacha maosh olgan superyulduz bo‘ldi. Bir qarashda, Didye barcha orzulariga erishdi, ammo faqat CHL hamon bo‘ysunmas cho‘qqi bo‘lib qolaverdi... Deylik, 2008 yili Moskvada tashkillashtirilgan finaldan oldin «ko‘klar»ni favorit sifatida tilga olishgandi. Biroq o‘sha o‘yin «Chelsi», ayniqsa, Drogba uchun noxushlik taqdim etdi. Ya’ni Didye qizil kartochka tufayli maydondan barvaqt chiqib ketdi, penaltilar seriyasida esa, Jon Terri o‘z faoliyati davomidagi eng muhim zarbani ko‘ngildagidek ijro etolmadi. Afrika futboli yulduzi sardorning qanday sirpanib ketganini kiyinish xonasida alam bilan kuzatgandi. Karlo Anchelotti davrida ham «shalpangquloq» kubok «Chelsi»ga armon bo‘lib qolaverdi. Nihoyat, 2012 yilga kelib, londonlik «aristokratlar» CHL marrasini zabt etishdi. Asosiysi, «Bavariya»ga qarshi kechgan hal qiluvchi bahsda aynan Drogba bosh qahramon bo‘ldi: u 88-daqiqada javob golini urdi, qo‘shimcha bo‘limlarda asosan himoyada harakatlandi va yakunda oxirgi penaltini mukammal amalga oshirdi - g‘alaba goli. O‘sha mavsum Drogba tomonidan «pishirilgan» mazali tortning ustiga qo‘yilgan qaymoqli gul bo‘ldi. Shu tariqa hujumchi «Stemford Brij» bilan chinakam g‘olib maqomida xayrlashish imkoniyatini hosil qildi. Biroq unga milliy terma jamoasidagi faoliyatini yuqori notada yakunlash nasib etgani yo‘q. To‘g‘ri, Didye hali-hamon Kot-d~Ivuar bosh jamoasi tarixidagi eng yaxshi to‘purar bo‘lib turibdi, ammo Yevropada katta shuhrat qozongan futbolchi o‘z qit’asida chempionlik unvoniga erisholmadi. Vaholanki, u jonajon mamlakati jamoasi safida Afrika Millatlar kubogi finalida 2 marta maydonga tushdi. Biroq o‘xshamasa, qiyin-da, baribir. Zero, Didye milliy jamoadan ketgach, «fillar» keyingi mavsumdayoq Afrika qit’asining asosiy turnirida bosh sovrinni qo‘lga kiritishdi. Ha, dunyoning ishlari qiziq...
Kot-d~Ivuar terma jamoasidan farqli o‘laroq, «Chelsi» keyinchalik Drogba xizmatiga yana ehtiyoj sezib, uni o‘z tarkibiga qaytardi. To‘g‘rirog‘i, 36 yoshli hujumchi London klubini ikkinchi marta boshqarishga ko‘ngan qadrli ustozi Joze Mourinyo taklifini rad etolmadi. Bu vaqtda portugaliyalik mutaxassis afrikalik futbolchi uchun nafaqat murabbiy, balki eng yaqin do‘st maqomida edi. Birodarning istagini bajo keltirish - mardlarga xos xislat! Qolaversa, hujumchini aynan «Chelsi» chinakam yulduz darajasiga olib chiqqan, shon-shuhratga burkagandi va Londonda uni daho sifatida qabul qilishardi. Shu asoslar bir bo‘ldiyu, Didye suyukli jamoasiga qaytish imkoniyatidan voz kecholmadi.
h h h h h
Tabiiyki, Drogbaning «ko‘klar» safidagi takroriy faoliyati avvalgisiga nisbatan boshqacharoq chiqdi. Binobarin, jamoa ham uni eng yaxshi to‘purar emas, ma’naviy rahnamo, ruhiy yetakchi roliga taklif etgandi. Yanada aniqroq ifoda etganda, Didyega bu safar xuddi o‘ynovchi-murabbiydek qarashdi. Xullas, 2015 yilning mayida «Chelsi» yana shohsupaga ko‘tarildi. Kim biladi, balki o‘sha pallada «Benazir» o‘zi kabi benazir hujumchiga yashil maydondagi emas, murabbiylik o‘rindig‘idagi yordamchi lavozimini taklif etgan, shogird esa uni mamnuniyat bilan qabul qilgan, ammo buning uchun yana birozgina sabr bilan kutish lozimligini aytgandir? Har holda, Drogba yashil maydon bilan xayrlashish niyatidan yiroq edi.
Didye Drogba va «Chelsi» - bu bir umrga tatigulik muhabbat. Umumiy yo‘lning oxirida London jamoasi muxlislari ivuarlik hujumchini «aristokratlar» tarixidagi eng yaxshi to‘purar sifatida alohida e’zozlashdi. Drogbaning o‘zi esa tomirlarida qizil emas, balki ko‘k qon oqishini baralla aytdi. Bu albatta, «Chelsi»ning rasmiy rangiga ishora. Aytish kerak, Didye «Stemford Brij» bilan batamom xayrlashgach, «Chelsi» deyarli har bir yangi hujumchisida ketgan yetakchi siymosini ko‘rishni istadi, istamoqda. Fernando Torres, Demba Ba, Samuel Eto~O, Romelu Lukaku, Diyego Kosta, Andrey Shevchenko, Alvaro Morata - bu yigitlarning har biri saviyali futbolchi, chinakam yulduz. Biroq «Chelsi» hozirga qadar «Yangi Drogba» - hujumning chin qirolini topganicha yo‘q. O‘z navbatida, Didye ham yangi «Chelsi» topish ishqida ancha-muncha izlandi, navbati bilan Xitoy, Turkiya va Shimoliy Amerikada o‘ynab ko‘rdi. Lekin qidirganini topolmadi, baribir. Oxir-oqibat, hafsalasizlikka tushgan 40 yoshli hujumchi taqdir oldida ojiz ekanligini tan oldi, butsalarini rasman mixga ildi. Ammo negadir uning «ko‘klar» daryosida uchinchi marta javlon urib suzishiga ishongimiz keladi. To‘g‘ri, endi futbolchi rolida emas, balki murabbiy sifatida. Voqealarning ayni shunday rivoji mantiqli va to‘g‘ri hisoblanardi, harqalay. Shundan taqdirda «Chelchi» - Drogba muhabbati hech mubolag‘asiz haqiqiy «xeppi end» bilan tugardi. Axir Gollivud filmining go‘zal syujetini oling: ezgulik hamisha yovuzlik ustidan g‘alaba qozonadi va charchagan musofir yakunda jonajon go‘shasiga baxtiyor holatda qaytadi. Yana kim biladi, deysiz...?
ma’lumot uchun
Didye DROGBA
To‘liq ism-sharifi: Didye Iv Drogba Tebili
Asosiy laqabi: DD
Tug‘ilgan sanasi va manzili: 1978 yil 11 mart (40 yosh), Abidjan (Kot-d~Ivuar)
Fuqaroligi: Kot-d~Ivuar, Fransiya
Bo‘yi: 189 sm. Vazni:91 kg.
Amplua bo‘yicha: hujumchi
Professsional faoliyati
1998—2002 - «Le-Man» (Fransiya), 64ta o‘yin, 12ta gol
2002—2003 - «Gengam» (Fransiya), 45ta o‘yin, 20ta gol
2003—2004 - «Marsel» (Fransiya), 35ta o‘yin, 19ta gol
2004—2012 - «Chelsi» (Angliya), 254ta o‘yin, 104ta gol
2012 - «Shanxay Shenxua» (Xitoy), 11ta o‘yin, 8ta gol
2013—2014 - «Galatasaroy» (Turkiya), 37ta o‘yin, 15ta gol
2014—2015 - «Chelsi» (Angliya), 28ta o‘yin, 4ta gol
2015—2016 - «Monreal Impakt» (Kanada), 39ta o‘yin, 22ta gol
2017— 2018 - «Finiks Rayzing» (AQSH), 22ta o‘yin, 14ta gol
-------------------------------------
2002—2014 - Kot-d~Ivuar milliy jamoasi, 104ta o‘yin, 65ta gol
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
