Futbolchilik faoliyatini faqat bir jamoada o‘tkazgan charm to‘p ustalari kamdan-kam topiladi. Ayniqsa, transferlar bozoridagi ishlar avjiga chiqqan paytda ham o‘z jamoasiga sodiq qolib, barchaga o‘rnak bo‘ladiganlarning bu qarorlari tahsinga sazovor, albatta.
Xo‘sh, millionlar o‘yini olamida qaysi futbolchilarni bunday e’tirofga munosib deb hisoblay olamiz? Quyida shu mavzuga to‘xtalib o‘tamiz.
LEV YASHIN («Dinamo» Moskva,1950-1971). Diqqatimiz markazida - «Oltin to‘p»ni qo‘lga kiritgan yagona darvozabon. Lev Yashin XX asr o‘rtalarida ajoyib o‘yinlari bilan birga, butun faoliyatini bir jamoaga bag‘ishladi. Hattoki, 1963 yili «Oltin to‘p»ni qo‘lga kiritib, mashhur jamoalardan ajoyib takliflar kelib tushganida ham, Yashin xotirjamlik bilan o‘z «Dinamo»siga sodiqligini namoyish etib, faoliyatini davom ettiraverdi. Albatta, uning bunday o‘yin va sadoqatini hech kim unutgan emas. Hozirda FIFA tomonidan darvozabonlar uchun ta’sis etilgan «The Best» mukofoti aynan Lev Yashin nomi bilan ataladi.
RIKARDO BOCHINI («Independente»,1972-1991). Aksariyat muxlislar sobiq futbolchini tanimasliklari mumkin. Lekin ikkita sabab bilan uning qanday shaxs ekanligini bilib olsa bo‘ladi: Meksika-86 chempioni va eng asosiysi, «Independete» jamoasining sodiq a’zosi. Klub libosida salkam 20 yil to‘p surgan yarim himoyachi 740ta uchrashuvda 107 bor o‘z nomini tabloga yozdirib qo‘ydi. Klub miqyosida muvaffaqiyatga erishgan futbolchi terma jamoada Maradona bilan birga to‘p surib, jahonni ham zabt etdi. Bosh sovrinni boshi uzra baland ko‘targanidan so‘ng xalqaro faoliyatini yakunlagan Rikardo o‘zining sodiq jamoasida futbolchilik faoliyatini yakunladi.
FRANKO BAREZI («Milan», 1977-1997). «Milan» sharafini 20 yil himoya qilgan Barezi jamoasi bilan barcha sovrinlarga ega chiqqan. Himoyachi «rossoneri»ga sodiq qolgan holda, barchaga ibrat bo‘ldi, klubga har tomonlama yordam berishga intildi. Ayniqsa, o‘tgan asrning 80-90 yillari, «qizil-qoralar»ning eng gullagan davrida u ham ishonchli o‘yinlari bilan jamoasi yutuqlariga munosib hissa qo‘shdi. Faoliyatining so‘nggi yillarida «Barselona» ustidan Chempionlar Ligasi finalida qozonilgan g‘alaba sobiq «milanchi»ning karyerasiga ajoyib tarzda yakun yasadi, deyish mumkin.
PAOLO MALDINI («Milan», 1985-2009). Yaqin o‘tmishning mashhur futbolchisi, Italiya termasi va «Milan» klubi afsonasi. Maldini 24 yil davomida «rossoneri» uchun borini berdi. Jamoa bilan yaxshi kunda ham, yomon kunda ham birga bo‘lgan sobiq himoyachidan hozirgi yosh futbolchilar ko‘p narsalarni o‘rganishsa arziydi. Maydon ichida va tashqarisida doim jamoadoshlarini olg‘a yetaklagan Maldinining xizmatlarini «Milan» ham unutgani yo‘q: u to‘p surgan 3-raqami futbolchining hurmati uchun jamoaning boshqa hech qaysi a’zosiga berilmaydi. Hozirda ham Paolo sobiq jamoasi bilan birga. U «Milan» sport direktori lavozimida faoliyat yuritmoqda.
RAYAN GIGGZ («Manchester Yunayted», 1990-2014). Uels terma jamoasining hozirgi bosh murabbiyini barcha futbol muxlislari yaxshi tanishadi. U ham Maldini singari bir joyda 24 yil to‘p surib, «Yunayted» muxlislarining suyuklisiga aylandi. Giggzni hozir ham Manchesterda hurmat qilishadi. U jamoada Aleks Fergyuson tomonidan shakllantirilgan tarkibning almashtirib bo‘lmas futbolchisiga aylangandi. Ayniqsa, maydonning ikkinchi yarmida ajoyib hujumlar tashkil etardi. «Manchester Yunayted»ning avvalgi yutuqlarida hissasi katta bo‘lgan sobiq yarim himoyachi kelajakda yana jamoasiga qaytishi mumkin - bu safar bosh murabbiy sifatida. Yaqinda Joze Mourinyoning iste’fosidan so‘ng «MYU»ning yangi ustozi sifatida Ole-Gunnar Sulsher tanishtirildi. Vaholanki, bosh murabbiylikka nomzodlar orasida Giggzning ham nomi keltirilgandi.
POL SKOULZ («Manchester Yunayted», 1993-2013). «Qizil iblislar»ning «sariq iblisi» ham 20 yil davomida «Old Trafford» mezboni sifatida maydonda to‘p surdi. Uning ham nomini klub tarixiga yozib qo‘yishgan. Skoulz shunday o‘yin namoyish etardiki, tezlik bilan chiqargan qarorlari raqiblarini shoshirib qo‘yardi. Bu o‘rinda kuchli zarbalari bilan urgan chiroyli va muhim gollarini eslash kifoya. Haqiqatan ham, sobiq yarim himoyachi mankunianliklar safida to‘p surganda o‘rni ancha salmoqli edi. Hozirda esa jamoaga aynan Skoulzga o‘xshagan futbolchilar yetishmayotgandek ko‘rinmoqda. Kelgusida u ham yana sobiq va sodiq jamoasiga qaytib, tajribalari bilan jamoasi muvaffaqiyatiga hissa qo‘sha olar?! Agar bu jarayon amalga oshsa, «MYU» muxlislariga haqiqiy sovg‘a bo‘lardi.
JEYMI KARRAGER («Liverpul», 1996-2013). Ushbu futbolchi «Liverpul» safida ajoyib o‘yinlari bilan birga, jamoaga sadoqatini ham namoyish etib, hurmat qozongan. «Qizillar» safida 17 mavsum to‘p surgan angliyalik sobiq futbolchi garchi bu klubda ko‘p sovrinlarni qo‘lga kiritmagan bo‘lsada, muhim bahslarda jamoasi joniga oro kirardi. Oddiy misol, Istanbuldagi mashhur YECHL finalini eslash mumkin. O‘shanda Stivi Ji bilan yonma-yon turgan Karrager «Liverpul»ning beshinchi marta Chempionlar Ligasi bosh sovriniga ega chiqishiga munosib hissa qo‘shgandi. Umuman, Jeymi hozir ham futbol havosidan bahramand bo‘lmoqda: sobiq futbolchi sharhlovchi sifatida faoliyat yuritmoqda.
KARLES PUYOL («BARSELONA», 1999-2014). Ispaniyalik Yevropa va jahon chempioni Kataloniya superklubida 15 yil davomida muqim to‘p surdi. Shu vaqt oralig‘ida himoyachini boshqa grand jamoalar o‘z saflarida ko‘rishni istadilar. Hattoki, ro‘yxatda azaliy raqib - «Real Madrid»ning borligi ham Puyolning qanday o‘yinchi ekanligini anglatib turibdi. Lekin sadoqat ruhida boshqalarga o‘rnak futbolchi jamosini o‘zgartirmadi, ajoyib o‘yinlari bilan «Barsa» muxlislarining suyuklisiga aylandi. Jamoaning haqiqiy yetakchisi va sardori (2004 yildan) «Barselona» bilan barcha turnirlarda g‘olib chiqqanidan so‘ng «ko‘k-anorranglilar» safini tark etdi. U klubdagi faoliyatini davom ettirsa ham bo‘lardi, lekin yosh futbolchilarga yo‘l ochib berdi. Bu holat ham uning jamoani qanchalik yaxshi ko‘rishini yana bir bor isbotladi. Barakalla, Karles!
FRANCHESKO TOTTI («Roma», 1992-2017). Ha, jamoasiga sodiqlik borasida italiyalik futbolchilariga havas qilsa arziydi. Tottini ham shular qatoriga bemalol qo‘sha olamiz. «Imperator» o‘zining butun faoliyatini «Roma»ga bag‘ishladi. O‘z nomini klub tarixiga yozib qo‘ygan futbolchi har qanday sharoitda ham hurmat va sadoqatini namoyish qilib, «Roma» bilan faqat oldinga qarab intildi. To‘g‘ri, erishgan natijalari u qadar maqtashga arzimasdir, ammo bu uning uchun unchalik ahamiyatga ega emas. Asosiysi, doimo jamoasi uchun kerakli futbolchi bo‘lganligi tahsinga sazovor. Boz ustiga, ajoyib o‘yinlari bilan muxlislar mehrini qozona oldi. Xayrlashuv uchrashuvida stadionga yig‘ilgan muxlislar Tottini ko‘rib, ko‘zlaridagi yoshlarini tiya olmadilar. Bu jihat ham uning qanday futbolchi bo‘lganligini ko‘rsatib turibdi. Hozirda Totti sobiq jamoasi bilan birga - «Roma» klubi sport direktori lavozimi aynan unga tegishli.
A.VALIYEV tayyorladi
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
