Futboldagi voqea-hodisalar vaqt o‘tishi bilan tarixga aylanadi. Ana shu tarixni eslatib turish va odamlar eslab turish uchun jahon bo‘ylab ushbu sport turiga oid muzeylar tashkil etilgan. Agar siz futbolni yaxshi ko‘rsangiz, undagi yodgorliklar qanchalik qadrli ekanligini anglab yetasiz. Shuningdek, xotiralar ham. Bu Diyego Maradonaning chap oyog‘i butsasi bo‘ladimi yoki Karlos Valderramaning oltin sochlarimi, ularni avlodlar bilishi lozim. Aynan kichik detallar biz sevgan sport turi tarixida muhim rol o‘ynaydi. Ana shunday tarixiy esdaliklar yig‘indlari aks ettirilgan jahondagi eng mashhur futbol muzeylarini quyida keltirib o‘tamiz.
1. Maradona Muzeyi, Neopol shahri
Agar siz zamonaviy moslamalar shaydosi bo‘lsangiz, bu joy siz uchun emas. Lekin sizning tashrifingiz bu makonni o‘zgacha qiladi. Bu yerda siz futbol zarvaraqlariga yozilgan haqiqiy hodisotlar guvohiga aylanasiz.
Neopol shahridagi Maradona muzeyida afsonaviy futbolchi faoliyati bilan bog‘liq ko‘plab artefaktlar jamlangan. Xususan, futbolchining 1986 yilgi Jahon chempionati yarim finalida Belgiya darvozasiga ikki marta gol urgan chap oyoq butsasi va hatto 1984 yildagi «Napoli» klubi bilan imzolagan shartnomasining asl nusxalari mavjud. Xullas, bu muzey afsonaning afsonaga aylanishidan hikoya qiladigan haqiqiy makon.
2. «Real Madrid» muzeyi, Madrid shahri
«Real»ning sovrinlar kabineti haqida gapirganda, klub dunyoning eng benazir jamoasi ekanini anglay boshlaysiz. Klub muzeyiga tashrif buyurishingiz bilan kiraverishda 13 ta YECHL kubogi ko‘zga tashlanadi. «Santiagu Bernabeu» o‘yingohi ichida joylashgan muzeydagi klubga tegishli eksponatlar professional futbolchining hayoti qay tarzda o‘sib borishidan hikoya qiladi, go‘yo. Muzey esdaliklarga to‘la va uni ko‘rgan inson klub tarixini tezda bilib oladi. Interaktiv vositalar buni yanada osonlashtirgan.
3. Milliy futbol muzeyi, Manchester shahri
Haqiqiy tarix! 2500 dan ortiq artefaktlar va 140 mingdan ziyod jamlanma fotogalereya, shuningdek, poster va portretlar Angliya futboli muzeyini band etgan. Manchester shahriga borgan har qanday futbol ixlosmandi uchun haqiqiy taassurotlar makoni. Muzeyda ingliz futboli asosiy diqqat markaziga olingan bo‘lsada, u yerda afsonaviy «Real» hujumchisi Alfredo Di Stefanoga bag‘ishlangan burchak ham tashkil etilgan. Unda futbolchi 1960 yilgi Jahon chempionatida kiygan libosi tashrif buyuruvchilar uchun saqlab kelinadi.
4. Nemis futbol muzeyi, Dortmund shahri
Germaniya futboli tarixida qanday hodisotlar yuz bergan bo‘lsa barcha-barchasini «Borussiya Dortmund» o‘yingohi - «Signal Iduna Park»ka borgan inson bilish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Nemis futboli mikrokosmosiga kirar ekansiz, sizni maftun qiluvchi vositalar jamlanmasiga duch kelasiz. 1954 yildagi G‘arbiy Germaniyaning Jahon chempionatida g‘alabasi bilan boshlangan tarix, hozirgacha davom etib kelmoqda. Agar muzeydagi barcha narsani ko‘rish siz uchun murakkablik tug‘dirayotgan bo‘lsa, u holda sizda boshqa xonalarga o‘tmay, shunchaki 1966 yilgi Jahon chempionati finalini qayta-qayta tomosha qilish imkoniyati ham mavjud. Xullas, o‘zgacha dunyo va o‘zgacha qarashlar majmuyi.
5. FIFA Jahon futboli muzeyi, Syurix (Shveysariya)
Dunyo bo‘yicha eng katta va eksponatlarga boy futbol muzeyi hisoblanmish Syurixdagi Jahon futboli muzeyida siz hamma narsani topa olasiz. Yuqorida keltirilgan muzeylarda faqat bir klub yoki bir millat futboliga oid jamlanmalar yig‘ilgan bo‘lsa, bu yerda butun dunyo futboliga oid ma’lumotlarga ega bo‘lishingiz mumkin. Bunda har bir o‘yinchi, klub va mamlakat futboliga bag‘ishlangan ko‘rgazmalar alohida keltirilgan. Ushbu artefaktlar istalgan odamga turli xil video, foto, sovrinlar va sanoqsiz esdaliklar bilan futbol landshaftini tushunib olishga yordam beradi. FIFA muzeyi millatlarning futbol tarixidagi cho‘qqiga chiqqan va zafarli onlaridan hikoya qiladi. Biz sevgan go‘zal o‘yinni jilokor ranglarda hamda bor bo‘yi bilan ko‘rishni istasangiz, albatta Syurixga tashrif buyuring!
ingliz tilidan Jaloliddin ISMATOV tarjimasi
Qizilqum
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
