Ayni damda ichki chempionatlarning eng kuchlisi bo‘lmish Angliya premyer ligasining eng yuqori nuqtasiga yetib kelmoqdamiz. Ha, mazkur musobaqani boshqalaridan ko‘ra kuchli, deb atashimiz o‘rinli bo‘ladi.
Agar Ispaniya taraflarga nazar solsak, «Barselona» va «Real Madrid» o‘zaro chempionlikni talashayotganiga, Fransiyada esa «PSJ» (uning eng yaqin ta’qibchisi kamtarin – «Lans» ekanligini hisobga olsak) chempionlik sari xotirjam odimlayotganiga, Italiyaliklar «Napoli»ni oldinga «qochirib» yuborganiga, Germaniyada esa «Bavariya»ni navbatdagi chempionlik sari hozirlik ko‘rayotganiga guvoh bo‘lamiz.
Bir qarashdayoq bularning ichidagi eng tomoshabopi va murosasizi APL ekanligi yaqqol seziladi. Bu musobaqada eng oxirgi turga qadar chempion nomi aniqlanmaydi. Avvalgi mavsum barchani yodida bo‘lsa kerak. So‘nggi turda, chempionlik bahsida, «Manchester Siti»ning «Aston Villa» ustidan qozongan irodali g‘alabasi, Gvardiolaning ko‘z yoshlari, Klopp barmog‘ini tishlab qolishlari hamon ko‘z oldimizda. O‘tgan yili biz shunday dahshatli yakunga guvoh bo‘lgan edik.
Agarda jadvalning so‘nggi pog‘onalariga e’tibor qaratilsa, «Vest Hem», «Everton» kabi katta nomlar bor ekanligi kishini hayron qoldiradi. Aslida chempionatning hech qaysi jamoasiga «autsayder» nomi yarashmaydi. Lekin APL — shavqatsiz! Kimdir baribir ushbu musobaqani tark etishi kerak. Buni esa hech qaysi jamoa istamaydi. Shuning uchun, mavsum oxirlab borgani sayin autsayderlar, xuddi cho‘kayotgan kishi bor kuchi bilan suvdan chiqishga harakat qilgani kabi, quyi pog‘onalardan qutulishga jon-jahdi bilan tirishishadi. Mana shu pallalarda ular har qaysi o‘rtamiyona jamoalardan ko‘ra xavfliroq bo‘lib ketishadi. Xullas, bu mavsumda chempionlik uchun kurashda uchta jamoaning imkoniyati boshqalaridan ko‘ra yuqoriroq ekanligi oydinlashib bormoqda. Bu uchlikda avvalgi mavsumda kumush medal sohibi bo‘lgan «Liverpul», transferlarga millionlab pul sarflagan «Chelsi» yo‘q. Bu safargi trio biroz boshqacharoq…
ARTETANING «ARSENAL»I
«Arsenal» jamoasining hozirgi yutuqlarini zamirida shak-shubhasiz Mikel Artetaning mehnatlari yotibdi. Ispaniyalik mutaxassis jamoani birinchi pog‘onaga olib chiqish uchun juda ko‘p asab tolalaridan ayrildi. Uning kiyinish xonasidagi jo‘shqin nutqlari, raqib jamoasi murabbiyi bilan jiqqamusht bo‘lib ketishi barchaga ayon. O‘rta yoshdagi futbol muxlislari, uni «Arsenal»dagi futbolchilik faoliyatini yaxshi esalashadi. U hozirgidek o‘ta jo‘shqin emas, aksincha, bir muncha bosiqroq ko‘rinardi. Biz uni murabbiy sifatida qaytadan kashf etdik.
Arteta futbolchilik faoliyatini «Arsenal»da yakunlagach, aksar yarimhimoyachilar kabi murabbiylik sohasiga o‘zini urdi. Dastavval, u vatandoshi Pep Gvardiolaning yordamchisi bo‘lib «Manchester Siti»da ish boshladi. Uch yillik mehnatlari evaziga uni qadrdon «Arsenal» jamoasiga taklif qilishadi. Hammasi risoladagidek. Arteta katta qaytish qilishi va muxlislar uchun uzoq muddatdan so‘ng titullarni taqdim qilishi kerak edi. Lekin Zidan bo‘lish osonmas. APLda hammasi birdan ro‘y bermaydi. U birinchi o‘ringa chiqish uchun rasvo bo‘lgan ikki mavsumni o‘tkazdi. Ana o‘sha rasvo ikki mavsumda ham jamoaning o‘yinida rang borligi bilinib turardi. Lekin hali pishib yetilmagan futbolchilar bilan natija qo‘lga kiritish qiyin bo‘ldi.
Bu mavsumda «Arsenal» ancha pishib yetildi, futbolchilar ancha ulg‘ayishdi, jamoa tom ma’noda oilaga aylandi. Artetaning quvnoq «Arsenal»i neytral muxlislarining ham hurmatiga sazovor bo‘ldi. Arteta «Barselona» tarbiyalovchisi bo‘lgani uchun, Gvardiolaning shogirdi bo‘lgani uchun yuqori pressing bilan o‘ynaydigan, ko‘p gol uradigan, pozision hujumlar bilan harakatlanadigan jamoa qurdi. Uning bu loyihasi mana shu mavsumdan boshlab ishlay boshladi.
Jamoaning zaxirasi ancha kamtarin ekanligi Artetani bu mavsum tituldan mahrum qilishi mumkin. Avvalgi mavsumda, esingizda bo‘lsa, Ispaniyaning «Sevilya» jamoasida ham shunga o‘xshash holat yuz bergandi. Emeri mavsum davomida bir xil tarkibni o‘ynatib keldi, turnirning oxirlariga borgach, asosiy tarkibning muhim uch-to‘rt futbolchisi jarohat olgan va mavsumdan ko‘zlangan maqsad qo‘lga kiritilmagan edi. Arteta bilan ham shunga o‘xshash holat yuz berishi mumkin. Hozircha bu holat yuz bermadi, agar yuz bersa, naqd bo‘lib turgan chempionlik ham nasiyaga aylanishi mumkin…
«BOSHSIZ SITI»
So‘nggi yillarda, chempionlik poygasini «Manchester Siti»siz tasavvur qilish mushkul bo‘lib qoldi. Gvardiola oxirgi besh yilda to‘rt marta ushbu jamoani chempion qildi. Va bu mavsum ham uning imkoniyatlari juda yaxshi. Pep Angliya kubogini, Angliya superkubogini qo‘lga kiritdi. Agarda YECHL bo‘lmaganida, biz bu jamoani mukammal, deb atashimiz mumkin edi. Lekin mazkur turnir «Siti» va Gvardiolaning kamchiliklarini bizga ochib berdi. YECHLni Gvardiola qo‘lga kirita olmadi va bunga ba’zida o‘zi sababchi bo‘ldi, ba’zida «Siti» futbolchilarining uyg‘onolmagani sabab bo‘ldi.
O‘tgan mavsum, «Real Madrid» «Siti»ning zaif tomonlarini ochib berdi. Uchrashuvni yaxshi boshlagan va hatto ikkinchi bo‘limda gol urgan «Siti» bitta gol o‘tkazib yuborishi bilan tamoman o‘chib qoldi. Qiyin vaziyatda mas’uliyatni bo‘yniga oladigan futbolchi chiqmadi va bunga asosiy aybdor Gvardiolaning o‘zidir. Chunki Pep jamoani butun boshli bir mashinaga aylantirdi. Uning jamoasida almashtirib bo‘lmas o‘yinchi mavjud emasdi. O‘yinni hech qaysi futbolchi ustiga qurmadi, agarda yulduzlar «Siti»da o‘ynamoqchi bo‘lsalar, ular jamoaga moslashishi kerak bo‘ldi. Jamoada sardorning katta rol o‘ynamasligi ham shundan darak. Bugun esa Gvardiolaning «Siti»si xarakterli jamoalarni yuta olmasligi ayon bo‘lib bormoqda. «Mancheter Yunayted»dan qabul qilib olingan mag‘lubiyat ham shu sababdan ro‘y berdi. Natija uchun doim ham taktika yetarli bo‘lavermaydi. Ba’zida futbolchilar o‘yinni his qilishlari, mas’uliyatni o‘ziga olishi kerak. Gvardiola «mashinasi»ning qo‘lidan esa bu kelmayapti…
Yuqorida aytganimizdek, «Siti» futbolchilari tezda reaksiya bera olmasliklari bor gap. Lekin ular butun boshli mavsumga yaxshi tayyorlana oladilar. Gvardiola jamoasidagi barqarorlik tahsinga sazovor. Ular o‘yinni yaxshi nazorat qilishadi va manashu total ustunlik evaziga g‘alabarni qo‘lga kiritishadi. Bu mavsumda jamoaga yangi qo‘shilgan Xoland ham nuqtaga urilgan transfer bo‘ldi. U kelishi bilan bir qancha rekordlarni yangiladi va muxlislarning sevimli futbolchisiga aylanib ulgurdi. «Siti» bu mavsumda balki chempion bo‘lolmas, lekin, oxirgi turgacha intrigani saqlab turishi aniq.
INQILOBCHI TEN XAG
Yaqinda Ten Xag 13 yoshligida qandaydir shouda Kroyf bilan gaplashayotgani, va unda yosh futbolchilarga baqirmaslik, katta futbolchilardan esa, natijani talab qilishlik mumkinligi haqidagi fikrlarini bildirayotgan edi. Bu video orqali biz uni nafaqat kuchli taktik, balki yaxshi psixolog sifatida ham tanib oldik. Erik «MYU»da haqiqiy inqilobni yuzaga keltirdi. O‘z g‘oyasi yo‘lida Ronaldu kabi katta shaxsiyatlarga qarshi chiqdi. Ko‘pchilik yoqlamagan transferlarni amalga oshirdi. Erik qo‘rqmasdan sirtmoqni bo‘yniga osdi. Va ko‘rib turganingizdek, «MYU» bugun kuchli uchlikda.
Odatda tizimli jamoalar sekinroq quriladi. Artetaning «Arsenal»i, Xavining «Barselona»sini misol keltirish mumkin. Quvonarlisi, bu holat Ten Xag bilan ancha tez amalga oshmoqda. U jamoaga kelishi yozda aniq bo‘lib ulgurgandi. Shu sababli unda o‘ylashga yetarlicha vaqt bo‘ldi. Erik konkret reja bilan Angliyaga keldi. Jamoaning zaif nuqtalarini samarali transferlar bilan yopdi. Birgina Kazemiro transferiga to‘xtalsak: u jamoaga kelishi bilan, tayanch nuqtasida muvozanatni yuzaga keltirdi. U borligi uchun Eriksen va Brunodek «rassomlar» ancha erkin ijod qilmoqdalar. Undan tashqari, u Reshfordni ikkinchi marta «tiriltirdi», Garnachoni kashf qildi. Uning «MYU»si ikki yil avvalgi, kumush medalni yutgan Sulsherning jamoasidan farqli va kuchlidir.
Erik ayni damda jamoaning himoyasiga e’tibor qaratayotgan bo‘lsa ajab emas. «MYU»ning himoyasi havas qilarli darajada emas. Bu qanchadir miqdorda himoyachilarning darajasi bilan ham bog‘liq. Oxirgi turlarda hattoki qanot himoyachisi bo‘lgan Lyuk Shouni markaziy himoyada o‘ynatdi. Niderlandiyalik mutaxassis «MYU»dagi teshiklarni shu tarzda yamamoqda. Jamoada evrilishning eng oxirgi bosqichi aynan himoyada bo‘lib o‘tmoqda. Bu qanchalar tez amalga oshadi bunisi vaqtga bog‘liq.
Bu jamoaning qay biri chempion bo‘lmasin, shubhasiz shu maqomga loyiq bo‘ladi. APLning bu uchligi, kelajakda ham Yevrokuboklarda ancha muvaffaqiyatlarga erishishiga tilakdoshmiz!
Ermon buva
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
