Indoneziya 20 maydan 11 iyunga qadar futbol bo‘yicha U-20 Jahon chempionatiga mezbonlik qiladi. Turnir pandemiya sababli ikki yildan buyon o‘tkazilmayotgandi, endi esa yangi muammo paydo bo‘ldi.
Qur’a tashlash marosimi 31 mart kuniga belgilangan edi, biroq Bali gubernatori Vayan Koster Indoneziya yoshlar va sport vaziri Zaynudin Amaliga murojaat qilib, Isroilni musobaqadan chetlashtirishni talab qilganidan so‘ng marosim FIFA tomonidan bekor qilindi.
FIFA 22 martdan 27 martga qadar Indoneziya stadionlarini tekshirgan. Turnir mamlakatning oltita shaharida bo‘lib o‘tishi rejalashtirilgan edi.
Futbol mutaxassisi Alisher Nikimbayevning yozishicha, ushbu oltita hududdan ikkitasi (Bali va Markaziy Yava) mezbon sifatida Isroilni qabul qilishdan bosh tortgan. Isroilga o‘z o‘yinlarini Singapurda o‘tkazish taklif etilgan.
Qur’a FIFA tashabbusi bilan bekor qilindi, hozircha oqibatlar Isroilga emas, mezbonlarga tahdid solmoqda. Vaziyat tez orada o‘nglanmasa Indoneziya mezbonlikdan mahrum etilishi mumkin.
Indoneziya futbol assosiasiyasi (PSSI) FIFA marosimning bekor qilinishiga hech qanday izoh bermagani va yangi sana belgilamaganini aytib o‘tdi.
Mish-mishlarga ko‘ra, Indoneziya JCH—2026 saralash bosqichidan chetlashtirilishi mumkin. FIFA PSSI faoliyatiga hukumat aralashuvi tufayli Indoneziyani 2018 yilgi Jahon Chempionati va 2019 yilgi Osiyo Kubogi saralashidan chetlatgan edi.
Keyinroq bu vaziyatga Indoneziya prezidenti Joko Vidono o‘z munosabatini bildirib, Isroilning turnirda ishtirok etishi Indoneziya va Falastin munosabatlarini o‘zgartirmasligi, sport va siyosat bir-biriga daxl qilmasligi borasida FIFA qoidasi borligi, Indoneziya futbol federasiyasi rahbari Erik Tohir FIFA bilan muzokaralar olib borayotganini ta’kidladi.
Nega Indoneziya Isroilni JCHda ko‘rishni istamaydi?
Indoneziyaning 90% aholisi islom diniga e’tiqod qiladi. Ular Isroil bilan diplomatik aloqa qilmaydi. 1988 yilda Indoneziya Falastin chegaralarini tan olgan birinchi davlatlar qatorida edi. Muammo haligacha hal etilmagan. 2022 yilning sentyabr oyida Indoneziya tashqi ishlar vazirligi direktori Bagus Hendraning Kobarsix “Falastin Isroil okkupasiyasi ostida” ekan diplomatik munosabatlar o‘rnatilmasligini ta’kidlagandi.
Mamlakatlar o‘rtasida rasmiy diplomatik aloqalar bo‘lmasa-da, savdo va turizm bo‘yicha aloqalar mavjud. Hatto, 2022 yilda Indoneziya isroilliklarning o‘z hududiga kirishini biroz osonlashtirgan. Avval bu mamlakatga faqat chet el pasporti bilan yoki kamida 15 kishidan iborat turistik guruh tarkibida kirishi mumkin edi. Endi tashkillashtirilgan ekskursiya tugaganidan so‘ng ular mustaqil ravishda mamlakat bo‘ylab sayohat qilishi mumkin.
Indoneziya bir vaqtlar isroillik sportchilarni mamlakatga kirishini taqiqlagandi
1962 yil Indoneziya poytaxtida yozgi Olimpiya o‘yinlari o‘tkaziladi va unda Isroil ham ishtirok etishi kerak edi. Biroq tashkilotchilar arab davlatlarining bosimi ostida isroilliklarga viza berishdan bosh tortadi. Keyingi yilda esa XOQ Indoneziyaning a’zoligini to‘xtatgan.
Isroil 1981 yilda Osiyo olimpiya qo‘mitasi a’zoligidan chiqdi. Shu sababli uzoq vaqtdan buyon bunday muammolar tug‘ilmagandi. 2018 yil Jakartada Osiyo o‘yinlari o‘tkazildi va unda Isroilning Moovit startap-kompaniyasi rasmiy hamkor bo‘lgan.
Isroil ilk bor Jahon chempionatiga chiqdi, u yerda 24 ta jamoa ishtirok etishi kerak
Isroil 2022 yil Slovakiyada bo‘lib o‘tgan Yevropa chempionati orqali turnirga yo‘llanmani qo‘lga kiritgandi. Terma jamoa Serbiya bilan durang o‘ynab, Avstriyani mag‘lub etib, Angliyaga yutqazdi va pley-offga yo‘l oldi. Yarim finalda Fransiya mag‘lub etilgan. Finalda esa Angliyaga imkoniyat boy berilgan.
Isroil 2023 yilgi yoshlar o‘rtasidagi mundialda ishtirok etadigan Yevropaning beshta jamoasidan biri (qolgan terma jamoalar: Angliya, Fransiya, Italiya va Slovakiya). Jahon chempionatining ikkita debyutanti bor — Dominikan Respublikasi va Isroil.
Format kattalar o‘rtasidagi Yevropa Chempionati kabi bo‘ladi: to‘rtta jamoadan iborat oltita guruh, pley-offga birinchi va ikkinchi o‘rinlardan tashqari eng yaxshi to‘rtta uchinchi o‘rin sohiblari yo‘l oladi.
Birinchi savatchada fransuzlar va italiyaliklar, ikkinchisida inglizlar va braziliyaliklarni, shuningdek, turnirda Iroq va Fiji orollarini ham ko‘rish mumkin. To‘rtinchi savatchada Gambiya va Dominikan Respublikasi joy olgan.
Eslatib o‘tamiz, O‘zbekiston U-20 terma jamoasi 2023 yilgi Osiyo Kubogi sohibi sifatida turnir yo‘llanmasini qo‘lga kiritdi. Ravshan Haydarov shogirdlari finalda Iroq ustidan 1:0 hisobida g‘alaba qozongandi.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
