Yevropa klub futboli turnirlarining asosiy bosqichi start chizig‘iga ham yetib keldik, hisob.
Demakki, hozirda ko‘pchilikni oddiy bir savol yetarlicha qiziqtirishi tabiiy - CHL, YEL va KLdagi ishtirok klublarga qancha daromad keltirishi mumkin? Ma’lumki, yevrokuboklar faqat nufuz yoki saviya emas, balki moddiy rag‘bat manbai ham. To‘g‘ri, 3ta turnirda mukofot jamg‘armasi turlicha. Hammasi daraja bo‘yicha, albatta.
YECHL-2023/2024
Bosh turnirning umumiy mukofot jamg‘armasi 2 milliard yevroni tashkil etadi. AS nashri rasmiy sayti joriy mavsum davomida shuncha pul qanday taqsimlanishi borasida ma’lumot berib ulgurdi. Chunonchi, UYEFA bu masalada qat’iy formulaga amal qiladi har doim. Demak, taqsimot quyidagicha:
Guruh bosqichining har bir ishtirokchisiga - 15,64 million yevro (qat’iy to‘lov)
Guruh bosqichidagi g‘alaba uchun - 2,8 million yevro
Guruh bosqichida durang uchun - 900 ming yevro
1|8 finalning har bir ishtirokchisiga - 9,6 million yevro
1|4 finalning har bir ishtirokchisiga - 10,6 million yevro
1|2 finalning har bir ishtirokchisiga - 12,5 million yevro
Finalning har bir ishtirokchisiga - 15,5 million yevro
G‘olib jamoaga - qo‘shimcha 4,5 million yevro
Yana qo‘shimcha to‘lovlar ham bor - 330,3 million yevroga teng o‘yinlar namoyishi jamg‘armasi. Bu har bir klubning translyasiya bo‘yicha reytingi asosida taqsimlanadi. Shuni alohida aytish kerak, bu mavsum CHL guruh bosqichi formatida oxirgi marta o‘tkaziladi. Kelasi sikldan yaxlit umumiy liga yo‘lga chiqadi va kutilishicha, turnir sovrin jamg‘armasi ham keskin oshadi.
YEL-2023/2024
Ikkinchi raqamli yevroturnirda o‘rtaga jami 465 million yevro qo‘yilgan. Sovrin jamg‘armasini taqsimlash formulasi ham tasdiqlangan. Unga muvofiq, turnir chempioni YEL kubogi barobarida 8,6 «limon»ga ega chiqadi:
Guruh bosqichining har bir ishtirokchisiga - 3,63 million yevro (qat’iy to‘lov)
Guruh bosqichidagi g‘alaba uchun - 630 ming yevro
Guruh bosqichidagi durang uchun - 210 ming yevro
Guruh bosqichida 1-o‘rin uchun - 1,1 million yevro
Guruh bosqichida 2-o‘rin uchun - 550 ming yevro
«Pley-off»ning har bir ishtirokchisiga - 500 ming yevro
1|8 finalning har bir ishtirokchisiga - 1,2 million yevro
1|4 finalning har bir ishtirokchisiga - 1,8 million yevro
1|2 finalning har bir ishtirokchisiga - 2,8 million yevro
2-o‘rin egasiga - 4,6 million yevro
G‘olib jamoaga - 8,6 million yevro
KL-2023/2024
Uchinchi raqamli yevroturnirning mukofot jamg‘armasi qanday taqsimlanishi borasida ishonchli manba ma’lumoti yo‘q hozircha. Faqat ishtirokchilar jami 235 million yevroga ega chiqishlari haqida yozilmoqda. Bu o‘tgan yilgi mukofot jamg‘armasiga nisbatan 6,7 foiz ko‘pdir. Aytgancha, KL nega yo‘lga qo‘yilgan? «Musobaqalarimizni yanada inklyuzivlashni xohlaymiz. Maqsad - ko‘proq klublar va ularning muxlislariga Yevropa kuboklari uchun kurashish imkoniyatini berish. O‘ylanmanki, barchaning orzusi shu, - degandi UYEFA prezidenti Aleksandr Cheferin bu borada. - KL ham maydonni kengaytirish uchun tuzildi. UYEFA qanoti ostida 55ta milliy assosiasiya bor va har birining klublari qit’a miqyosida imkon qadar ko‘proq o‘ynashi muhim».
Musobaqaning debyut mavsumida barcha milliy assosiasiyalardan 184ta jamoa qatnashdi (ba’zilari CHL yoki YELdan tushdi). 8ta klub esa ilk marta yevrokuboklar guruh raundiga yo‘l oldi. Jumladan, Armaniston, Gibraltar va Estoniya jamoalari tarixda birinchi marta guruh o‘yinlari yuzini ko‘rdi. Umuman, KLning 8ta kvartetida 26ta mamlakatning 32ta klubi o‘ynadi - eng keng geografik xilma-xillik. Taqqoslash uchun, CHLda 15ta, YELda esa 20ta mamlakat jamoalari o‘ynadi. UYEFA Marketing ishlari direktori Gi-Loran Epshteyn esa KLni biznesni kengaytirish yo‘li sifatida ko‘rsatdi: «Bu turnir hamkor teleradiokompaniyalar uchun qiziqarli maydondir. Zero, futbol nuqtai nazaridan «kichik» mamlakatlar klublari o‘yinlari yangi auditoriya jalb etish imkoniyatini beradi».
Umuman, KL va YEL bitta formatga tushdi: o‘yinlar bir kunda, madhiya bitta, homiylar ham ikki turnir huquqlariga ega. Bu holat musobaqalar qamrovi va marketing imkoniyatlarini kengaytirdi. Vaholanki, UYEFAning sobiq ijrochi-direktori Lars-Krister Olsson 2020 yili KL foydasiz bo‘lishini bashorat qilgandi: «Ehtimol, uchinchi raqamli liganing bozor qiymati noto‘g‘ri baholangandir. Kichikroq klublar munosabati ham tushunarsiz. Har holda, ishtirokchilarning xursandlik bilan qo‘shilishlari kutilgandi, biroq bunday bo‘lmadi tarixda ilk marta. Turnirda nisbatan qiziqarsiz jamoalarga qarshi o‘ynash stadionlar to‘lmasligidan nishonadir balki. Boz ustiga, CHLdan qo‘shimcha moddiy rag‘bat yo‘q. Barchasi KL ziyon keltiradigan loyihaga aylanish xavfini oshiradi». Lekin amalda hammasi o‘ta yomon tus olgani yo‘q. Deylik, UYEFA xulosasi shunday.
A.ABDUVALIXO‘JAYEV tayyorladi
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
