Oxirgi yetti kun Unai Emerining karyerasini ko‘rsatadi. O‘tgan yakshanba kuni «Aston Villa» «Bornmut» bilan o‘ynadi - ular 90-daqiqada o‘zlarini mag‘lubiyatdan qutqarib qolishdi, yaqqol imkoniyatni boy berishdi:
«Manchester Siti» chorshanba kuni «Villa Park»ga keldi. Statistikani allaqachon yod olgan bo‘lsangiz kerak - «Siti» bor-yo‘g‘i 2 ta zarba berdi (Gvardiola faoliyatidagi antirekord); «Villa»dan 22 zarba qabul qilib oldi (Pep uchun yana bir antirekord):
Ikkala natija ham tasodifiy emas. Ular tushunish qiyin bo‘lgan murabbiyni tavsiflaydi. Hatto bir hafta ichida ham Unai Emerini bir so‘z bilan ifodalab bo‘lmaydi. «Siti»ni yo‘q qilishga yordam beradigan o‘sha fazilatlar «Bornmut»ni muntazam va ishonchli mag‘lub etishni qiyinlashtiradi, va eng muhimi, Unai «Siti» maqomidagi klublar ustidan muvaffaqiyatga erishadi.
O‘tgan hafta Emerining murabbiylik paradoksini hal qilishning kaliti bo‘ldi. Bosh qahramon sifatida u yo muvaffaqiyatsizlikka uchraydi yoki hech qanday ajoyib narsani ko‘rsatmaydi. Ammo autsayder rolida u sayyoradagi eng yaxshi murabbiy maqomiga da’vo qilishi mumkin. Emeri muvaffaqiyat qozonishi uchun uni kuchsizroq sifatida qabul qilish muhim.
Bu dinamikani nafaqat «Villa» o‘yinlarida, balki butun faoliyati davomida ko‘rish mumkin.
«Almeriya» - La Ligaga chiqib olish va darhol 8-o‘rin. Ajoyib!
«Valensiya» – peshqadamlarni tez-tez yo‘qotishlariga qaramay, ketma-ket uch marta uchinchi o‘rin. Ajoyib!
«Spartak» – bir yil ham davom etmadi. Muvaffaqiyatsizlik!
«Sevilya» - uch marta Yevropa Ligasi g‘olibi. Ajoyib!
«PSJ» Liga 1da g‘alaba qozona olmadi va 1:6 hisobi bilan tarixda qoldi. Muvaffaqiyatsizlik!
«Arsenal» uning qo‘l ostida birinchi mavsumda ham muvaffaqiyatli o‘yin rejasini tuza olmadi (lekin qiziqarli nozik almashtirishlarni amalga oshirdi), ikkinchi yili esa Emeri klubni 23 yil ichida eng yomon futbol darajasiga olib chiqdi. Muvaffaqiyatsizlik!
«Vilyarreal» bilan Yevropa ligasi + Chempionlar ligasi yarim finali. Ajoyib!
«Aston Villa» esa ko‘z oldingizda yutuqlar hajmini oshirib bormoqda. Hozircha bu «ajoyib».
Muvaffaqiyatsizliklar qaysi klublar bilan sodir bo‘lganini kuzatish qiziq. Bu o‘zlarini chempionatda eng yaxshi deb hisoblaydigan klublarda qayd etilgan. Aynan shu sharoitda «Spartak» «Sevilya» yoki «Aston Villa»dan ko‘ra «Arsenal» va «PSJ»da qoniqarli natijalar qo‘lga kiritilmaganini qayd etish joiz. Binobarin, u Unaining umumiy traektoriyasiga juda mos tushadi.
Muvaffaqiyatlar umidlar pastroq bo‘lgan, super yulduzlar bo‘lmagan klublarda bo‘ladi. 2018 yilda Emeri Marti Perarnauga intervyu berdi va unda u turli xil jamoalarni ajoyib tarzda tushuntirib berdi:
«Kichik klublarda xatarlar kamroq bo‘ladi, chunki butun jamoa murabbiyni qanday boshqarishini biladi. Katta jamoalarda asosiy javobgarlik turli shaxslar zimmasiga tushishi mumkin. Xorxe Valdanoning aytgani menga juda yoqdi: «Barselona»da yetakchi Leo Messi. «Real Madrid»da - Florentino Peres. «Atletiko»da esa bu Diyego Simeone. Futbolchi, prezident va murabbiy. Bu har bir holatda boshqa turdagi etakchilikdir».
Emeri uchun yetakchi inson murabbiy bo‘lishi juda muhim. Nega bunday ta’sir uning uchun juda muhim? «Valensiya»da basklar bilan ishlagan Xoakinning so‘zlari:
«Emeri o‘yinchilarga juda ko‘p videolarni namoyish etadi. Shu qadar ko‘pki, popkornni to‘liq ololmaymiz. U futbolga berilib ketgan. U bilan deyarli kasal. U faoliyatimdagi eng yaxshi murabbiylardan biri. Men u bilan uch yil ishlaganimdan g‘ururlanaman, lekin to‘rtinchi yil ishlamagan bo‘lardim».
Emeri futbolchilar bilan ishlashni ularning sifatlarini rivojlantirish yoki hatto tizim doirasida ularga mas’uliyat yuklash jarayoni sifatida emas, balki taktik dasturlash jarayoni sifatida qabul qiladi. U har qanday raqibni o‘qiy oladi - ehtimol shaxsiy tayyorgarlik biznesida eng yaxshisi bo‘lsa kerak. Ammo keyingi qadam bu ma’lumotni o‘yinchilarning boshiga kiritishdir.
«Har bir o‘yin oldidan men video tomosha qilish uchun taxminan 12 soat vaqt sarflayman. Videolar juda muhim. Bizning shtab-kvartiramiz futbolchilar imkon qadar ko‘proq ma’lumot olishlarini ta’minlash uchun qattiq ishlaydi. Ideal holda, ma’lumotlar ularga ko‘rgazmali videolar orqali yetkaziladi. Bir soat ichida futbolchilar men 12 soatda ko‘rganlarimni qisqacha tushunishlari kerak», - deya tushuntirdi Emeri. Futbolchilar kamtarin bo‘lishlari, har bir so‘zni eslab qolishlari va ma’lumotlarni qabul qilishdan charchamasliklari kerak.
Emeri bu dasturlashni «afzallik yaratish konsepsiyasi» deb ataydi. Soddalashtirilgan shaklda u buni quyidagicha ta’riflaydi: har bir vaziyatda futbolchi epizodni davom ettirish uchun uchta variantga ega bo‘lishi kerak va faqat ulardan o‘yinchi mustaqil ravishda optimalni tanlaydi. Unai variantlarni dasturlashni o‘z zimmasiga oladi va o‘yinchilarga bu doirada juda cheklangan erkinlikni qoldiradi.
E’tiborga olish kerak bo‘lgan oxirgi jihat shundaki, o‘yinning barcha bosqichlari bir xil darajada yaxshi dasturlashtirilmagan. Pozision mudofaa eng dasturlashtiriladigan hisoblanadi. Emeri bu yerda har doim kuchli («Villa»ning ofsayd ustunligi haqida eshitganmisiz?). Standartlarni o‘rnatish, pressing va unga qarshi o‘ynash har bir o‘yin uchun ko‘proq individual sozlamalarni talab qiladi, lekin to‘liq dasturlashtiriladi. Bu yerda deyarli har doim ham vaqt yetarli bo‘lmasligi mumkin va raqibni o‘qishda kam xatolar bo‘lishi mumkin, ammo agar buning oldi olinsa, hamma narsa yaxshi bo‘ladi.
«Avtobus» qurgan jamoalarga qarshi pozisiyali hujum dasturlashning eng qiyin bosqichidir. Bu yerda ko‘rsatmalar beriladi, ammo muqarrar ravishda o‘yinchilar ko‘proq improvizasiya qilishlari kerak. Bu Emeri ko‘pincha o‘rgatgan narsaga zid keladi.
Emerining muvaffaqiyat formulasi = klubdagi asosiy shaxs sifatidagi murabbiy + futbolchilarning taktikaga nisbatan sezgirligi + raqiblar tomonidan jamoani to‘g‘ri idrok etishi.
Top-klublarda Unai ko‘pincha barcha shartlarni umuman bajarmasdi. Kichikroq klublarda hammasi deyarli mukammal ishladi. Bu futbolchilarning murabbiyning tafsilotlaridan charchamagunlaricha davom etaveradi. Ikkalasi ham mantiqiy jihatdan to‘g‘ri.
Hozirgi «Villa» formulani amalga oshirish uchun ajoyib joy. Top klub maqomi yo‘q, lekin eng yaxshi kuchni to‘liq sarflash va natijani olish imkoniyati bor (albatta, murabbiyning obro‘siga putur yetkazmaydigan holatda). Shu bilan birga, liga hali ham yuqori maqomga ega jamoalar bilan to‘la.
«Villa» boshliqlari bilan suhbatda Unai «Manchester Siti»ning Pep atrofidagi tuzilishini misol qilib keltirdi. Ya’ni, sport tomoniga to‘liq ta’sir ko‘rsatadi va ammo transfer nyuanslarining to‘liq delegasiyasiga aralashadi. Emerining shartlari qabul qilindi va yozda Monchi uning ittifoqchisi sifatida qabul qilindi.
Bunday sharoitda Unai sehrgarga o‘xshaydi. Aslida, u ko‘proq taktik dasturchi (deyarli bir xil narsa, chunki dasturchilar bizning davrimizning sehrgarlaridir). Top klublarda u yozgan kodlar virusga aylanadi. Kichikroq klublarda xuddi shu algoritmlar mo‘’jizalar yaratadi. Ikkala holatda ham Emeri o‘zligida qoladi.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
