Konfederasiyalar kubogi-2017ga ikkinchi tarkib bilan tashrif buyurgan Germaniya terma jamoasi musobaqa g‘olibiga aylandi. Muvaffaqiyatning asosiy sababchisi sifatida yana Yoaxim Lyov e’tirof etilmoqda.
Biz esa Bundestimning bosh murabbiyi haqida durustroq ma’lumotga ega emasmiz. Jiddiy islohotlarga dadil qo‘l uradigan mutaxassis murabbiylik sohasiga qanday kelgan?
Uning futbolchilik faoliyati qayerda kechgan? Shu kabi savollar ko‘pchilikni qiziqtiradi, degan umiddamiz.
Darhaqiqat, Yoaxim Lyov futbolchilik faoliyatini Shveysariya chempionatining ikkinchi ligasida o‘tkazgan. «Shaffxauzen» tarkibidagi o‘yinlaridan so‘ng u yechinish xonasini hammadan keyin tark etardi - yuvinib bo‘lgach, xotirjamlik bilan sochlarini tarar, tashqi ko‘rinishidan ko‘ngli to‘lganidan keyingina tashqariga yo‘l olardi. Uni kutib turgan jurnalistlar esa zoye ketgan qimmatli vaqtlari uchun afsuslanishmasdi. Chunki Lyov ularning savollariga to‘liq javob qaytargan holda, o‘yinni shoshmasdan tahlil qilardi. Muhimi, o‘z mulohazalari bilan suhbatdoshlarini qiziqtirib qo‘yardi. Vaholanki, futbolchi ustozi Rolf Fringerdan olgan saboqlari asosida fikr yuritayotgan bo‘lsada, muloqot jonli va qiziqarli kechardi.
Ikkinchi liga yarim professional futbolchilardan tashkil topgan bo‘lib, farovon hayot kechirish uchun futboldan tashqari qandaydir boshqa kasb bilan jiddiy shug‘ullanishni talab etardi. Ular orasida bog‘bon, quruvchi, haydovchi va boshqa kasb egalarini uchratish mumkin edi. Lyov ham faoliyatining kattagina qismini futboldan yiroq sohada o‘tkazishga majbur bo‘lgan. Dushanbadan shanbagacha u vaqtini Danzas Transport AG firmasining dimiqqan ofisida o‘tkazar, turli hisobot va chizmalar bilan band bo‘lardi. Faqat dam olish kunlari suyukli «Shaffxauzen» tarkibida maydonga tushib, o‘zini qushdek yengil his etardi. To‘g‘ri, transport-ekspedisiya kompaniyasidan ish topish Lyovga qiyinchilik tug‘dirmadi - aynan shu tashkilot jamoaning rasmiy homiysi edi. Yoaximning jamoadoshi Aksel Toma ham shu firmada ishlagan, faqat uning ofisi boshqa qavatda joylashgan edi. Tomaning aytishicha, Lyov xizmat doirasida o‘ta kamgap mutaxassis bo‘lgan. Futbol maydonida esa uni to‘xtatib bo‘lmasdi. Shaffxauzenning jajjigina shaharcha (30000 aholisi bor) ekanini hisobga olganda, ko‘pchilik kasbdoshlari uning muxlisi bo‘lishgan. Tabiiyki, ularning o‘zaro suhbatlari asosan futbol mavzusida edi:
- Salom, Tom! Portda mahsulotlar hujjatlarini qabul qilib ol. Xo‘sh, o‘zing qalaysan, oshna?
- Rahmat, yomon emas. Bu safar qaysi jamoa bilan o‘ynaysizlar, Yogi?
- Safarda, «Volen»ga qarshi. Borishga ulgurasanmi?
- Muammosiz. Ishdan keyin ulfatlarni oldimga o‘tkazaman-da, soatiga 240 kilometr tezlik bilan uchaman. Ko‘rasan, avtobusga yetib olaman. Xavotirlanma, muxlislarsiz qolmaysan.
Tom Gaysindan tashqari, firmada Lyovning taniqli muxlislari ham anchagina edi. Masalan, boshqalardan bejirim kiyinishi bilan yaqqol ajralib turadigan yosh olifta amaldor Yogini ko‘ngilochar Germaniya safariga taklif etardi. Ammo Lyov futbol maydonida «sho‘xlik» qilishni afzal ko‘rardi. Tig‘iz ish rejimi va futbol mashg‘ulotlari Yogidan katta kuch talab qilsada, qo‘shimcha mashg‘ulotlarga ham vaqt topardi. 90-yillarda o‘z jamoadoshi Aksel Toma bilan hamkorlikda ipak bo‘yinbog‘larni ishlab chiqarishga ixtisoslashgan korxonaga asos soldi. Mahsulotni reklama qilish uchun esa shahar avtoparki bilan shartnoma imzolab, avtobus haydovchilari maxsus bo‘yinbog‘larda reysga chiqishlarini tashkil etdi. O‘zi ham Toma bilan Montana suratlari tushirilgan bo‘yinbog‘larda yurishga odatlandi. Bundan tashqari, odamlar gavjum bo‘ladigan joylarda savdo tashkil etdi. Tez orada Lyov biznesdan voz kechishga majbur bo‘ldi. Boisi, «Shaffenxauzen» quyi ligaga tushib ketish xavfi ostida qolgandi. 1990 yilning oxirida jamoani inqirozdan xalos etish Rolf Fringerga yuklatildi. Yogidan uch yoshga katta bu futbolchi o‘ynovchi murabbiy vazifasida edi. Aynan shu yigit Lyovda murabbiylik kasbiga qiziqish uyg‘otdi. Frigerning tajribali mittigina jamoada o‘tkazgan ijobiy o‘zgarishlarining ta’siri yanada kuchliroq edi. Mana shu o‘zgarishlar jamoa sardori sifatida maydonga tushayotgan Lyovda o‘chmas iz qoldirdi. U murabbiy g‘oyalarini amalga oshiradigan asosiy ijrochi edi. Shu bilan birga Lyovda murabbiylarga xos fikrlash, dunyoqarash shakllanib bordi. Fringer bilan hamkorlikda o‘tgan faoliyatdan so‘ng Yogi murabbiylikdan ko‘ra qiziqarliroq kasb yo‘qligiga yuz foiz amin bo‘ldi: «Shaffenxauzenda o‘tgan so‘nggi uch yil hayotimning qaymog‘i bo‘ldi. Shu paytga qadar hech kim Fringer kabi foydali saboq bermagandi. Biz bir avlod vakillari bo‘lsakda, undan ruhshunoslik, o‘yin taktikasi, shaxsning shakllanishi va boshqa masalalarda bebaho ma’lumotlarni oldim. Jamoamizda chinakam futbol yulduzlari paydo bo‘lganligini sezmay ham qoldim». «Shaffenxauzen»da Yoaxim Lyov kashf etgan 18 yoshli mahalliy futbolchi libero pozisiyasidagi yetuk o‘yinlari bilan jamoadoshlaridan yaqqol ajralib turardi. Oradan, 22 yil o‘tgach, u murabbiy sifatida «Chelsi» bilan YECHL turnirida g‘olib chiqdi! Bu italiyalik Roberto Di Matteo edi. 1992 yili Shaffenxauzendagi barcha muammolar muvaffaqiyatli hal etilgach, Lyovning faoliyati ham yakuniga yetdi. Ustozi Rolf Fringer ham yuqorilab, «Aarau»ni qabul qildi va ilk mavsumdayoq ichki chempionatda shohsupaga ko‘tarildi. Lyov esa «Ventertura»dan taklif olib, eski qadrdoni Aksel Toma bilan jamoa boshqaruvini qo‘lga olishdi. Uch yildan so‘ng Fringer uni «Shtutgart»ga assistentlikka taklif etdi, keyingi mavsumda Yogi bosh murabbiy maqomida «shvablar» bilan Germaniya kubogini qo‘lga kiritdi. Xullas, imtihon a’lo bahoga topshirildi.
Endi e’tiboringizga Shveysariyaning chekka bir shaharchasidagi uch yillik faoliyatidan keyingi yakuniy xulosani havola etamiz: har qanday jamoaga faqat murabbiy hayot baxsh etadi. Vaqt o‘tib, uning o‘zi o‘sha hayotni qaytarib oladi. Agarda jamoani o‘z vaqtida tark etishni bilmasa! Masalaning nozik jihati ham shunda - yuz berishi mumkin bo‘lgan falokatga yo‘l qo‘ymaslik!
Ishonchimiz komil, Bundesmannshaftni tobora muvaffaqiyatli boshqarib borayotgan yosh, lekin tajribali murabbiy hali-veri bu borada bosh qotirmasa ham bo‘laveradi. Axir uning navqiron jamoasi nimalarga qodirligini mundial arafasidagi so‘nggi «repetisiya»da namoyish etdi. Shubha yo‘qki, amaldagi jahon chempioni JCH-2018ga ham asosiy favorit sifatida tashrif buyuradi.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
