Rossiyalik futbol menejeri Yuriy Belous Markaziy Osiyo mamlakatlariga tashrifi yuzasidan «Match TV» muxbiriga alohida intervyu berdi. U suhbat davomida turli mavzularda fikr bildirdi: Jasur Jaloliddinovning RPLga qaytishi ehtimoli, Odil Ahmedovning «Lokomotiv»ga o‘tishi amalga oshmay qolgani, tez orada Rossiya chempionatida yana bir o‘zbek futbolchisi paydo bo‘lishi va hokazo...
- So‘nggi paytlar Markaziy Osiyoga serqatnov bo‘lib qoldingiz. Bu ishga bog‘liqmi yoki hordiqqa?
- Har bir xizmat safaridan foyda chiqarishga intilish barobarida sayyoramizning turfa xilligini ham his qilamiz. «Moskva» klubida ishlaganimda, kasb taqozosi bilan Lotin Amerikasiga ko‘p borardim va u yerdagi barcha yaxshi narsalarni ko‘rishni xohlardim. Hozir ham shunday yondashuv saqlanib qolgan.
- Futbol borasida ko‘rishga arzigulik jihatlar bormi?
- Markaziy Osiyo mamlakatlarining har biri o‘ziga yarasha futbol tarixiga ega. Sobiq ittifoq Oliy ligasida qatnashgan «Paxtakor»ni olaylik. Uning tarkibida Krasniskiy, Abduraimov, keyinchalik aviahalokat natijasida vafot etgan Fyodorov va An to‘p surishgan. Bugungi kunda Yevropa va Rossiyada o‘ynayotgan yosh yigitlar bor. Shomurodov «Roma»da, Yaxshiboyev «Sherif»da, O‘runov «Ufa»da, Yo‘ldoshev «Nijniy Novgorod»da. «Lokomotiv»da imkoniyat berishmagan Jasur Jaloliddinovni ham aytish mumkin.
- O‘zbekistonlik futbolchilar boshqa mamlakatga ko‘chib o‘tishga oson ko‘nishadimi? Saviyaga dosh berolmaslik, Jaloliddinov singari xorij klubiga joylasholmaslikdan cho‘chishmaydimi?
- Jaloliddinov «baxtli chipta» sohibiga aylangandi. Uning nomzodi uzoq ko‘rib chiqildi. Ammo pandemiya tufayli yigitcha O‘zbekistonda 3 oy mashg‘ulotsiz qolib ketdi. Keyin hujjatlarini rasmiylashtirishga ham ko‘p vaqt ketdi. Tabiiyki, bu paytga kelib, Nikolichning jamoa bo‘yicha o‘z qarashlari shakllangandi. U 18 yoshli yigitcha yana biroz kutib turishi mumkin, deb hisobladi. Lekin 17 yoshida terma jamoada debyut qilgan, OCHLda to‘p surgan Jasur «Lokomotiv»ga o‘tib, Miranchuk bilan birga maydonda hukmronlik o‘rnatishni xohlagandi. O‘ylashimcha, Jaloliddinovga nisbatan biroz sabrsizlik qilishdi. O‘sha payt klub menejmenti zaif edi. Futbolchi bilan shartnomani bekor qilish emas, uni durustroq jamoaga ijara safariga yuborish maqsadga muvofiq bo‘lardi. Shunday yo‘l tanlanganida, Jasur hozir «Lokomotiv»da o‘ynarmidi..? Zero, jamoaning ayni rahbariyati yoshlarga katta e’tibor qaratmoqda. Afsuski, shunaqasi ham uchrab turadi.
- Jasur Rossiyaga qaytishi mumkinmi?
- Menimcha, ha. Unda Rossiya va boshqa mamlakatlardan takliflar bor. Jaloliddinov O‘zbekiston termasida o‘ynaydi, respublikaning eng yaxshi yosh futbolchilaridan biri hisoblanadi. Agar u faqat iqtidoriga tayanib qolmay, talabchanlikni pasaytirmasdan ishlashda davom etsa, barchasini eplaydi.
- Jasur «Lokomotiv»ga «Bunyodkor»dan o‘tgandi. Bu klubda tanishlaringiz bormi?
- 2011 yili «Lokomotiv» vise-prezidenti sifatida ishlaganimda, Qatarda tashkillashtirilgan Osiyo kubogiga borib, Odil Ahmedovni kuzatgandim. Yakunda Olga Smorodskaya «O‘zbekistonda futbolchi qayerdan chiqadi?» qabilida fikr bildirib, u bilan shartnoma tuzishni xohlamadi. O‘shanda O‘zbekiston termasi bosh murabbiyi Vadim Abramov bilan tanishdim. Uning jamoasi ilk bor qit’a birinchiligi yarim finaligacha yetib borgandi. 2019 yili Abramov «Bunyodkor»da ish boshlaganida, meni Toshkentga taklif qildi, klub bazasiga tashrif buyurdim. U yerdagi sharoitlar RPLning hamma klublarida ham yo‘q. Futbolchilar xorijga chiqib, katta pul ishlashga astoydil bel bog‘lashgan. O‘zbekistonda korporasiyalar yoki shahar hokimliklari futbol klublarini boshqarishi og‘riqli mavzuga aylangan. Ammo bu shakllanish bosqichida muhim sanaladi.
- «Bunyodkor»da Rivaldo to‘p surgan, jamoani Ziko va Skolari kabi murabbiylar boshqarishgan. Bu ham shakllanish bosqichimi?
- Klub neft kompaniyasi tasarrufida bo‘lganini unutmang, byudjet juda katta edi. Natijaga erishish ustuvor vazifa sanalgan. O‘shanda baza va ajoyib stadion qurilgan. Jarayon keyinchalik «Anji»da kuzatilgan holatni eslatadi, pul berishga tayyor xo‘jayin topiladi, lekin u darhol natija talab etadi. Futbolda bunaqasi ketmaydi. Shunga qaramay, «Bunyodkor»da moddiy-texnik baza shakllandi, akademiya ish boshladi. Ko‘plab o‘zbek futbolchilari xorijda to‘p surishmoqda. Gap nafaqat Yevropa chempionatlari, balki Osiyoning yetakchi birinchiliklari - Janubiy Koreya, Xitoy, Yaqin Sharq mamlakatlari ligalari haqida bormoqda. Osiyodagi limit qoidalari tufayli o‘zbekistonliklarga talab yuqori.
- O‘zbek futboli atrofida ko‘plab salbiy fikrlar yangramoqda. Deylik, Yuran orada O‘runovning yoshi kichraytirilganini aytdi. O‘zbekiston OAVda Abramov va Babayanning murabbiylik lisenziyalari nohaq bekor qilingani haqida yozildi, «Navbahor» hamon Kanchelskis bilan hisob-kitob qilmagan...
- Tartib o‘rnatish kerak. O‘ylashimcha, vaqt o‘tgani sayin vaziyat yaxshilanadi. Garchi O‘zbekiston futbol assosiasiyasini DXX rahbari Azizov boshqarsada, ko‘p narsa tashkilot vise-prezidenti Ravshan Ermatovga bog‘liq. U jahonning eng yaxshi hakamlaridan biri, juda madaniyatli yigit, respublikada futbol rivoji yo‘lida pozitiv rol o‘ynaydi.
- O‘zbekistonning UYEFA tasarrufiga o‘tishi haqida gap-so‘zlar yo‘q emas. Bu xayolotmi?
- Menimcha, hozir buning ehtimoli kam. Qozog‘iston qisman Yevropada joylashgan bo‘lsa, O‘zbekiston hududiy jihatdan to‘liq Osiyo tomonida. Lekin qaysidir sabablarga ko‘ra, shu ish amalga oshsa, bundan o‘zbek futboli katta foyda ko‘radi. UYEFAda, OFKdan farqli o‘laroq, aniq reglament bor. Qolaversa, moliyaviy masalalar ham boshqacha. OCHLda klublar ishlayotgan pul ushbu turnirning Yevropadagi varianti bilan solishtirganda, bir chaqa. Qozog‘iston futboliga qarang. Rivojlanish shundoq sezilib turibdi. Klublar yevrokuboklar guruh bosqichida muntazam ishtirok etmoqda. Terma jamoa favoritlarga yaxshigina boshog‘riq bo‘lmoqda. Joriy yil Qozog‘iston milliy jamoasi ukrainlar bilan ikki marta durang o‘ynadi, bosniyaliklardan ochko oldi. Shunday ekan, o‘zbek futboli UYEFAga o‘tishdan faqat yutadi, shubhasiz.
- O‘zbek futbolining hozirgi saviyasi qanday?
- O‘zbekiston termasi va mahalliy chempionat o‘yinlarini kuzatdim. Faollik va tajovuzkorlik Rossiyadagidek yuqori emas, ammo futbolchilarning texnik salohiyati juda yaxshi. Agar ular qanday harakatlanishni o‘rgatadigan murabbiylar qo‘l ostida shug‘ullanishsa, ko‘rsatmalarni to‘g‘ri bajarishlariga ishonchim komil.
- Unda Rossiyada o‘zbekistonliklar nega sanoqli?
- Ular Rossiyada legioner hisoblanishadi. Respublika Yevroosiyo iqtisodiy ittifoqiga kirmaydi. Masalan, hozirda juda iqtidorli bir yigit - terma jamoa a’zosi Farrux Ikromov. Unga yordam beryapmiz. Farrux - RPL darajasidagi futbolchi. Unga Rossiyadan qiziqish ham bor, lekin vaziyatning boshqa bir jihati mavjud: limit. Qolaversa, o‘zi sentyabr oyida Shvesiya termasiga qarshi kechgan bahsda jarohatlandi. Tiklanib olgach, bafurja gaplashamiz. Umuman olganda, hozirning o‘zida Rossiyada o‘ynab ketadigan o‘zbek futbolchilari bisyor. Agar limit bo‘lmaganda, ularga talab yanada ortardi.
- Markaziy Osiyo mamlakatlarida maosh pastligiga qaramay, ko‘plab rossiyaliklar u yerda faoliyat yuritishmoqda. Nahotki, ularga o‘z yurtlarida ish topilmasa?
- Hozir raqobat yuqori, shunday ekan, uyda ishsiz o‘tirgandan ko‘ra, O‘zbekiston yoki Qirg‘izistonda ishlagan ma’qul. Boz ustiga, globalizasiya tushunchasi bor. «Abdish-Ata»ni turkiyalik, Toshkent «Loko»sini esa portugaliyalik mutaxassis boshqarmoqda. Ha, ehtimol, ular jamoani kichik summa evaziga shug‘ullantirayotgandirlar, ammo o‘z yurtlarida vakansiya yo‘q ekan, nima ham qilishardi. Demakki, Kanchelskisning «Navbahor»da, Tixonovning «Astana»da, Krestininning Qirg‘iziston termasi va «Dordoy» klubida ishlaganiga normal holat sifatida qarashimiz kerak. Bu gap futbolchilarga ham taalluqli, albatta.
O‘.UMAROV tayyorladi
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
