Bu futbolchi mundial yo‘llanmalari uchun o‘yinlar tarixida hattoki, Krishtianu Ronaldu, Robert Levandovski va Luis Suares kabi megato‘purarlardan ham ko‘p gol urgan. Gap gvatemalalik «baliq« (laqabi) Karlos Ruis haqida ketmoqda. Ha, oxirgi yillarda jahon futbolida goleadorlikka daxldor deyarli barcha rekord ko‘rsatkichlar Krishtianu Ronaldu yoki Lionel Messi tomonidan yangilangani ayni haqiqat. Lekin ular hali yetmagan cho‘qqilar ham yo‘q emas. Deylik, JCH saralash bosqichi tarixida eng ko‘p gol urgan futbolchilar ro‘yxatini Gvatemala faxri va MLS afsonasi Karlos Ruis boshqarib turibdi.
MLSning chin yulduzi
Karlos Ruis hozirga qadar JCH saralashi doirasidagi 47ta o‘yinda 39ta gol urdi. Taqqoslash uchun aytsak, Krishtianu Ronaldu ham mundial yo‘lidagi o‘yinlarda aynan 47 marta maydonga tushgan, lekin unda gollari soni 3ta kam. Lionel Messi, Luis Suares, Andrey Shevchenko va Ali Daida ham o‘yinlar miqdori ko‘p, faqat gollar soni yanada kamroq. Aytish o‘rinli, gvatemalalik yulduz butsalarini 2017 yili mixga ildi, shunday bo‘lsada, u hamon oldinda. Karlos Gvatemala poytaxti (mamlakat nomidagi shahar)da tug‘ilgan va jinoyatchilik darajasi yuqori bo‘lgan 21-zona hududida ulg‘aygan. Futbolga aynan o‘sha yerda oshno tutingan Ruis faoliyatini mahalliy klub - «Munisipal»da boshlab, tezda El Pescadito («baliqcha») laqabini oladi. «Munisipal» muxlislar o‘yinchilar laqablaridan kelib chiqib, ularga atab qo‘shiq yozishardi, - deya eslaydi Ruis. - «Baliqcha» laqabini olishda omadim kelgan. Har holda, jamoamizda «qurbaqa», «baqa», «ilon»lar ham bor edi. Xayriyatki, menga bunday yoqimsiz laqab qo‘yishmagan».
Karlos keyinchalik, ya’ni biroz ulg‘aygach, El Pescado («baliq«) bo‘ldi va xarakteri ham laqabiga mos tarzda shakllandi. Deylik, Ruis maydonga sho‘ng‘ish (xuddi suvga tashlangandek)ni xush ko‘rardi: «Doim o‘zimga yoqqan uslubda o‘ynayman. Yo‘q, bu uslubim eng yaxshisi ekanligini aytolmayman. Lekin g‘alaba uchun barcha qurollardan foydalanish kerak. Bordiyu, qo‘pollik ishlatishsa, unda maydonga yiqilishni paysalga solmayman». Diqqatga sazovor tomoni, Karlos Ruis kamtarin «Munisipal»dan to‘g‘ri Gresiyaga yo‘l oladi. Biroq PAS klubidagi 6 oylik ijara muddati davomida atigi 2 marta maydonga tushadi, xolos. Muhimi, AQSHda Karlos iste’dodini vaqtida payqashadi va hujumchi 2002 yili «Los-Anjeles Geleksi» safini to‘ldiradi. Shu tariqa Ruis bir urinishda yangi jamoaning o‘z tarixida ilk marta chempion bo‘lishiga yordam beradi. Qolaversa, gvatemalalik yigit debyut mavsumidayoq MLSning eng yaxshi to‘purariga aylanadi, yana «pley-off» o‘yinlari finalida «oltin gol»ni o‘z hisobiga yozdirib qo‘yadi. Keyingi mavsumda ham muntazam chempionatning eng yaxshi goleadoriga atalgan sovrin Ruisga nasib etadi.
Chinakamiga sayohat
AQSH futbolidagi ilk muvaffaqiyatlardan so‘ng Karlos hayotida sayohat boshlanadi. Los-Anjeles jamoasi uni avvaliga mashhur Lendon Donovan transferi doirasida «Dallas»ga yuboradi, lekin 2008 yili ortga qaytaradi. Karlos Ruis shundan keyin «Toronto» (Kanada), «Olimpiya» (Paragvay), «Puebla» (Meksika) va «Aris» (Gresiya) klublarida o‘ynab chiqadi. Lekin shu bilan to‘xtamaydi: yana 4ta klub libosini kiyib ko‘rgach, «Dallas»ga qaytib, ikkinchi marta MLS chempioni bo‘ladi (to‘g‘ri, bu safar maydonda atigi 13 daqiqa o‘ynab, 1ta gol urgan holda). Ruisning qo‘shma shtatlardagi umumiy statistikasiga kelsak, hammasi zo‘r: 182ta o‘yin, 88ta gol, 2 marta bosh to‘purar! «Geleksi» fanatlari bejiz jamoa stadioni yaqiniga «baliq» haykalini o‘rnatish talabi bilan chiqishmayapti.
Gvatemala termasi: 3 marta ketish...
Karlos faoliyati davomida mamlakat bosh jamoasi bilan naq 3 marta xayrlashgan, ammo har gal fikridan qaytgan. Bejiz emas, albatta: oxirgi o‘yinida rekord o‘rnatdi. Tushunarliki, Ruis Gvatemalada yanada afsonaviy «figura». U terma jamoadagi debyutini 1998 yili nishonlagan va darhol JCH saralashida gol ura boshlagandi. Karlos o‘zi uchun eng samarali kvalifikasion bosqichda 10ta gol urgan. JCH-2006 yo‘lidagi o‘yinlarda braziliyalik Ronaldo ham xuddi shuncha gol hosil qilgandi. Xullas, gvatemalalik hujumchi o‘shanda to‘purarlarning umumiy ro‘yxatida Didye Drogba, Yan Koller va Zlatan Ibragimovichni ortda qoldiradi, ammo bosh goleador bo‘lolmaydi, baribir. Chunonchi, meksikalik Xared Borxetti 14ta golga mualliflik qilgandi. Gvatemala termasi aynan o‘shanda JCH final raundiga juda yaqinlashadi: saralashning yakuniy bosqichiga chiqadi, faqat qit’alararo «pley-off» o‘yinlariga o‘tishiga atigi 2 ochko kamlik qiladi. Bunday baxt Trinidad va tobagoliklarga nasib etgan va ular OFK vakili Bahrayn termasini yengish asnosida Germaniya mundiali yo‘llanmasini qo‘lga kiritishgandi.
Karlos Ruisning JCH saralash bosqichidagi gollari
JCH-2002 saralashi - 8ta
JCH-2006 saralashi - 10ta
JCH-2010 saralashi - 6ta
JCH-2014 saralashi - 6ta
JCH-2018 saralashi - 9ta
Karlos Ruis 2008 yiliyoq Gvatemala milliy jamoasi tarixidagi eng sermahsul futbolchiga aylanadi va keyingi mavsum kutilmaganda, xalqaro faoliyati yakunlanganini e’lon qiladi - birinchi marta. Lekin 2 yildan keyin ortga qaytadi va JCH-2014 chiptasini yutish imkoniyati butkul yo‘qotilishiga qadar o‘ynaydi. Biroq natija chiqmagach, ikkinchi marta terma jamoa bilan xayrlashadi. Qarangki, «aytdim-qaytdim» futbolchi yana bir bora fikridan qaytadi va bunisida Ali Daiga tegishli rekordni yangilaydi. To‘g‘ri, Karlos uchinchi qaytishida uzoq vaqt gol urolmaydi, muhimi, hal qiluvchi bosqichga chiqish imkoniyati qolmagan bir pallada, oxirgi 2ta o‘yinda raqiblar darvozasini naq 7 marta nishonga oladi. Avvaliga Trinidad termasiga qarshi bahsda «dubl» qayd etgan hujumchi keyin Sent-Vinsent va Grenadina jamoasiga 5ta gol «tortiq» etadi - «penta-trik». 38 yoshli faxriy Gvatemalaning kuchli yomg‘iri ostida asosan tajribasi evaziga qanot uzatmalaridan so‘ng to‘pni darvozaga to‘g‘rilab qo‘yavergan va mezbonlar 9:3 hisobida g‘alaba qozongandilar. Goleador shundan keyingina uchinchi va oxirgi marta terma jamoadan ketdi.
Karlos Ruis butsalarini mixga ilganidan keyin Gvatemala futbol assosiasiyasi prezidenti lavozimiga da’vogarlik qildi, shaxsiy akademiya ochishga urindi va joriy yilning boshida CR20 brendi ostida o‘z mahsulotlari kolleksiyasini chiqardi.
JCH-2022 SARALASHI TO‘PURARI - ALI MABHUT
Bo‘lajak mundial kvalifikasiyasiga kelsak, eng yaxshi to‘purar maqomi BAA termasi vakili Ali Mabhutga nasib etdi. Abu-Dabining «Al-Jazira» klubi hujumchisi OFK miqyosidagi 14ta saralash o‘yinida 14ta gol urdi. Aytgancha, Mabhutda o‘z natijasini yaxshilash imkoniyati bor: BAA termasi kamida yana bitta (Avstraliya termasiga qarshi) o‘yinda maydonga tushadi.
R.IBROHIMOV tayyorladi
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
Қаҳрамон Асланов
