Braziliya futbol maktabidan yetishib chiqqan bu futbolchilar yuksak iqtidorlarini namoyish etish hisobiga xorij klublari e’tiborini o‘zlariga tortishadi.
Qarabsizki, hech qancha muddat o‘tmay, ularni «ko‘hna qit’a»ning mashhur klublari o‘z saflariga qo‘shib olishadi. Bu o‘yinchilarning ayrimlari yulduzlik darajasiga chiqqan bo‘lishsa, ba’zilari legioner sifatida bildirilgan ishonchni oqlay olishmagan.
Ammo ularni bog‘lab turadigan bir jihat bor - vaqti kelib, barchalari ona yurtlari Braziliyaga qaytishadi. Quyidagi maqolada aynan shunday futbolchilar haqida so‘z boradi.
JO
Yoshi: 30
Qayerda tanildi? SSKA, «Manchester Siti», «Everton»
Braziliyaga qaytgan yili: 2017
Hozirgi klubi: «Korintians»
Mavsumdagi statistikasi: 9ta o‘yin, 5ta gol}2ta assist
Jo faoliyatini «Korintians»da boshlagan. Bu klub libosida 81ta uchrashuv o‘tkazdi, keyin esa SSKA bilan shartnoma imzoladi. Rossiyada 18 yoshida gol urishga muvaffaq bo‘ldi. Ikki mavsumda o‘zining ajoyib jihatlarini ko‘rsatib, 30ta to‘p kiritishga erishgan hujumchi keyinchalik 18 million funt evaziga «Manchester Siti» safiga o‘tdi. Lekin shoshilinch qaror o‘zini oqlamadi. Jo «shaharliklar» tarkibida shunchaki «yo‘qolib qoldi», so‘ngra «Everton» va «Galatasaroy» kabi klublarda ijara asosida vaqtini o‘tkazib yurdi. Uning o‘z yurtiga birinchi qaytishi 2011 yilga to‘g‘ri keldi.
«Internasionale» va «Atletiko Mineyro»dagi besh mavsumdan so‘ng Jo yana legioner nomini oldi. Uning bu safargi sayohati Osiyoning BAA mamlakatiga bo‘ldi. 2015|2016 yillarni «Al-SHabab»da o‘tkazgan braziliyalik keyingi mavsumni yana boshqa bir klubda boshladi. Bu safargi jamoasi Xitoyning «Jiangsu Suning»i bo‘ldi. Chin yurtidagi sayohat ham uzoqqa cho‘zilmadi. Aniqrog‘i, bir mavsum davom etdi. Keyin esa 30 yoshli futbolchi o‘zining qadrdon jamoasi - «Korintians» safiga qo‘shildi. Hozir bu «xalq jamoasi» chempionat yetakchisi bo‘lib, o‘tkazilgan 9ta turda umuman mag‘lubiyatga uchramadi. Jo esa shu klub yetakchilaridan biri.
DIYEGO
Yoshi: 32
Qayerda tanildi? «Verder», «Volfsburg»
Braziliyaga qaytgan yili: 2016
Hozirgi klubi: «Flamengo»
Mavsumdagi statistikasi: 6ta o‘yin, 3ta gol}2ta assist
Diyegoni «Portu» Dekuga o‘rinbosar sifatida xarid qilgandi. Ammo braziliyalik futbolchining «ajdarlar» safida o‘yini ochilib ketmadi. Lekin uning «Verder»dagi faoliyati shunchaki tahsinga sazovor. Bundesligadagi har bir mavsumida Diyego 12-13tadan ko‘p gol urardi. Biroq bremenliklar turnir jadvalining kuchli o‘nligidan uyog‘iga o‘tolmasdilar. Keyinchalik braziliyalik futbolchi Turin grandi - «Yuventus» safiga qo‘shildi. Italiyadagi yillar haqiqatni tushunish uchun yetarli bo‘ldi: Diyego «A» seriyasi uchun yaralmagan. «Volfsburg»da uning ishlari yanada yurishib ketdi, ammo bu kuchli jamoa emasdi. «Atletiko»dagi ijara va Turkiyada o‘tgan yillar Diyegoga shuhrat keltirmadi va futbolchi o‘z yurtiga qaytdi. «Flamengo» tarkibida samaradorlik yuqori bo‘lmasa ham o‘yin bobida barqarorlik joyida.
Ze ROBERTO
Yoshi: 42
Qayerda tanildi? «Bavariya»
Braziliyaga qaytgan yili: 2012
Hozirgi klubi: «Palmeyras»
Mavsumdagi statistikasi: 3ta o‘yin
43 yoshli Dmitriy Loskovning qarori xato bo‘ldi. Chunki shu yoshdagi Ze Roberto hali tinganicha yo‘q. O‘tgan yili u «Palmeyras» bilan mamlakat chempionligini qo‘lga kiritgandi. Bu yutuqda «qariya»ning xizmatlari yetarli darajada bo‘lgan. Futbolchi 6 yil oldin 37 yoshlik chog‘ida «Gamburg»dan Qatarga yo‘l olgandi. Bu esa uning xorijdagi so‘nggi safari bo‘ldi. Keyinchalik Ze Roberto o‘z yurtida moliyaviy jihatdan maqtana olmasada, shunga qaramay, kuchlilar safida boradigan «Gremio» va «Palmeyras»da ajoyib o‘yinlar o‘tkazdi. Ishonish qiyindir, ammo 20 yil oldin Ze Roberto Madridning «Real» klubi asosiy tarkibida maydonga tushardi.
Luis FABIANO
Yoshi: 36
Qayerda tanildi? «Sevilya»
Braziliyaga qaytgan yili: 2017
Hozirgi klubi: «Vasko da Gama»
Mavsumdagi statistikasi: 8ta o‘yin, 5ta gol}2ta assist
Bir paytlari Kanute-Luis Fabiano tandemidan uncha-muncha raqib cho‘chirdi. Aleksandr Kerjakov esa bu ikki futbolchining qaysi biridandir ustun kelishga qodir emasdi. Fabiano primeradagi 30ta o‘yinda o‘z hisobiga 24ta gol yozdirib qo‘ygan. Braziliyalik futbolchining Ispaniyadagi oxirgi mavsumi 2011 yilga to‘g‘ri keldi. U muntazam ravishda asosiy tarkibda o‘ynadi, keyinchalik o‘z yurtiga qaytib, «San-Paulu» safiga qo‘shildi. Braziliyadagi besh mavsumdan so‘ng pullar uni Xitoyga chorladi va Chin yurti birinchi ligasida o‘ynadi. «Tyanjin Jianye» tarkibida 28ta uchrashuvda maydonga tushgan Fabiano 22ta gol urishga erishdi. Bu gollar klubning elitaga yo‘l olishida katta rol o‘ynadi. Shundan so‘ng 36 yoshli futbolchi yana o‘z yurtiga ravona bo‘ldi.
GRAFITE
Yoshi: 38
Qayerda tanildi? «Volfsburg»
Braziliyaga qaytgan yili: 2015
Hozirgi klubi: «Atletiko Paranaense»
Mavsumdagi statistikasi: 7ta o‘yin
Bu futbolchi «Volfsburg»ning bundesligadagi birinchi chempionligini nishonlashida eng asosiy qahramonlardan biri bo‘lgan. Jeko-Grafite juftligi o‘sha mavsum 54ta gol urgandi. Ularning statistikasida deyarli tenglik bo‘lgan: 28ta braziliyalikda, 26ta bosniyalikda. Bu paytga kelib Grafite 30 yoshni qarshilagandi. Keyinchalik yana yarim yil «bo‘rilar» tarkibida o‘ynagan braziliyalik futbolchi faoliyatini BAA va Qatar chempionatlarida davom ettirdi. Osiyodagi to‘rt yillik «izg‘ish»dan so‘ng Grafite yana o‘z vataniga - bu safar Braziliyaning ikkinchi ligasiga qaytdi. «Santa Kruz»dagi 19ta o‘yinda o‘z nomiga 13ta gol yozdirib qo‘ygan futbolchining ke-yingi faoliyati «Atletiko Paranaense» bilan bog‘landi.
Felipe MELO
Yoshi: 33
Qayerda tanildi? «Fiorentina», «Yuventus», «Galatasaroy»
Braziliyaga qaytgan yili: 2017
Hozirgi klubi: «Palmeyras»
Mavsumdagi statistikasi: 4ta o‘yin
Yevropadagi faoliyatini Ispaniyada boshlagan Felipe Melo «Malyorka», «Rasing» va «Almeriya»dagi «yurishi»dan so‘ng Italiyaning «Fiorentina» klubiga o‘tdi. U yerda o‘zini ko‘rsata olgan futbolchi 25 million yevro evaziga «Yuventus» a’zosiga aylandi. Ammo Melo Turinda o‘zini ko‘rsata olmay, borgan sari pastga sho‘ng‘ib, keraksiz o‘yinchiga aylanib qoldi. Keyinchalik ijara asosida «Galatasaroy»ga o‘tgan Felipe yuqori darajada o‘yinlar ko‘rsatib, ajoyib mavsum o‘tkazdi. Natijada turklar uning transfer huquqini to‘laligicha sotib olishdi. Ikki yil mobaynida o‘zini har tomonlama ko‘rsata olgan futbolchi yana Italiyaga qaytdi. Bu safar «Inter» tarkibiga. «Neradzurri» hozircha futbolchining Yevropadagi so‘nggi jamoasi bo‘lib qolmoqda. Ayni payt Felipe Braziliyaning «Palmeyras» klubida faoliyat olib bormoqda.
Mishel BASTOS
Yoshi: 33
Qayerda tanildi? «Lill», «Lion»
Braziliyaga qaytgan yili: 2014
Hozirgi klubi: «Palmeyras»
Mavsumdagi statistikasi: 5ta o‘yin
«Lill»dagi fantastik mavsumi bilan tanilgan «Palmeyras»ning yana bir futbolchisi. Bastos o‘shanda gol}pas tizimi bo‘yicha 26 ballga sazovor bo‘lgandi. So‘ngra Fransiyaning o‘sha paytlardagi gegemoni - «Lion» safiga ko‘chib o‘tdi. Mishelning jamoadagi davri yaxshi kechdi va jami uch yarim mavsum «sherlar» sharafini himoya qildi. Uning «Shalke» safiga o‘tishi xato bo‘ldi va u yerdan BAAga yo‘l olgan futbolchi ijara asosida «Roma»da ham o‘ynadi. Keyinchalik o‘z vataniga yo‘l oldi. Navbatdagi uch mavsumni «San-Paulu»da o‘tkazgan vinger mamlakat chempionligini qo‘lga kiritdi. 2017 yildan esa «Palmeyras» safiga qo‘shildi.
BRENO
Yoshi: 27
Qayerda tanildi? «Bavariya»
Braziliyaga qaytgan yili: 2015
Hozirgi klubi: «Vasko da Gama»
Mavsumdagi statistikasi: 9ta o‘yin
Breno yoshligidan juda iqtidorli bo‘lgan. «San-Paulu» tarbiyalanuvchisi «Bavariya»ga o‘tganida endigina 19 yoshda edi. Ammo Germaniyadagi to‘rt yilning ikkitasida taxminan 10 martadan maydonga tushdi. Keyinchalik ijara asosida «Nyurnberg» safiga qo‘shildi, biroq bu jamoadagi faoliyati ham yaxshi chiqmadi. Brenoning bunday taqdiriga alkogol ichimliklarning ham ta’siri bor, desak mubolag‘a bo‘lmasa kerak. Zero, 2011 yili futbolchi mana shu va boshqa bir qator salbiy odatlari tufayli 9 oyga ozodlikdan mahrum qilingan. 2015 yili jonajon «San-Paulu»si orqali yana futbolga qaytdi. Hozirda ijara asosida «Vasko da Gama» sharafini himoya qilmoqda.
MAYKON
Yoshi: 35
Qayerda tanildi? «Inter»
Braziliyaga qaytgan yili: 2017
Hozirgi klubi: «Avai»
Mavsumdagi statistikasi: 1ta o‘yin
Maykon Mourinyo boshqaruvidagi «Inter»da yuqori darajadagi o‘yinlar ko‘rsatdi. O‘sha mavsum «qora-ko‘klar» «oltin dubl» qayd etib, Chempionlar Ligasi g‘olibligi va Italiya chempionligini qo‘lga kiritishgandi. Maykon esa dunyoning eng kuchli o‘ng qanot himoyachilaridan biriga aylandi. Keyinchalik Joze Mourinyo braziliyalik himoyachini «Real»da ham ko‘rishni xohlagandi. «Qaymoqranglilar» uni sotib olishga urinib ko‘rishdi. Ammo shayxlar braziliyalikni «Manchester Siti»ga chorlashdi. Futbolchining Angliyadagi faoliyati ko‘ngildagidek chiqmadi. Sabaleta bilan raqobatda yutqazgan Maykon bir yildan so‘ng «Roma»ga o‘tdi. Maydonga kamdan-kam hollarda tushsada, shartnomasining oxirigacha «bo‘rilar» safida qoldi. Keyin esa o‘z vataniga qaytib, «Avai» a’zosiga aylandi. Maykonning ishlari Braziliyada ham yaxshi kechayotgani yo‘q. Futbolchi joriy mavsum bor-yo‘g‘i bir marta maydonga tushgan, xolos.
FRED
Yoshi: 33
Qayerda tanildi? «Lion»
Braziliyaga qaytgan yili: 2009
Hozirgi klubi: «Atletiko Mineyro»
Mavsumdagi statistikasi: 7ta o‘yin, 2ta gol}1ta assist
«Lion»ning eng gullagan va Fransiya futbolida gegemonlik qilgan davrlarida uning tarkibida Fred ham bo‘lgan. Braziliyalik futbolchi jamoaning uch marotaba mamlakat oltin medallarini olishida yordamlashgan. Ammo stadion bilan bog‘liq vaziyat tufayli futbolchi o‘z yurtiga qaytdi. «Fluminense»da o‘tkazgan ajoyib yetti yili mobaynida Luis Felipe Skolari uni terma jamoaning asosiy forvardlaridan biriga aylantirdi. 2016 yili «Atletiko Mineyro»ga ko‘chib o‘tgan hujumchi hozirda aynan shu jamoa sharafini himoya qilmoqda.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
