Alohida hisob-kitoblardan ma’lum bo‘lishicha, «MYU» APL-2018|2019da olgan har bir ochkosi uchun deyarli 100 ming funt sarflagan bo‘lib chiqyapti. Angliya elit ligasi finishga yetgani hamono Daily Mail nash-ri klublarga tegadigan mukofot puli masalasiga «yopishdi» va bu borada alohida jadvallar tuzib chiqdi. Bunda jami summani chiqarish uchun 3ta daromad manbai hisobga olingan:
1. APL rahbariyati tomonidan barcha ishtirokchi jamoalarga taqsimlanadigan teng ulush - 79,4 mln. funtdan
2. Har bir klubga yakuniy jadvalda egallagan o‘rniga qarab ajratiladigan bonus
3. Har bir klub ishtirokidagi o‘yinlar TV-huquqi sotuvi ustidan beriladigan mablag‘
Alohida e’tiborga olish kerak, Daily Mail hisob-kitobi rasmiy emas, chunonchi, jadvallar taxminiy ko‘rsatkichlarga asosan tuzilgan. Rasmiy va yakuniy hisob-kitob esa kuzda e’lon qilinadi. Lekin hozirgi jadvallarga qarab ham Angliya Premyer-ligasining televizion bozori qanday ishlayotgani haqida ma’lum tushuncha hosil qilish mumkin. Qo‘shimchasiga, ularda mukofot jamg‘armasining taqsimot mexanizmi ham mujassam.
Misol uchun,TV-huquqlar sotuvi ulushi klublar o‘rtasida qanday bo‘linadi? Hammasi ancha jo‘n. Asosiy shartga muvofiq, 20ta ishtirokchi jamoaga avvalo, teng miqdorda mablag‘ ajratiladi - 12,3 mln. funt sterlingdan. Keyingi bosqichda mavsum davomida muayyan klubning nechta o‘yini TV orqali ko‘rsatilganiga e’tibor qaratiladi. Bunda 10tadan ko‘proq o‘yini translyasiya qilingan jamoalar qo‘shimcha ulush oladi. Qisqasi, ushbu me’yordan ortiq har bir uchrashuv klubga qo‘shimcha 1,2 mln. funt keltiradi. Oddiyroq ifoda etsak, TVga chiqqan 10ta o‘yindan keyingi har bir bahsning bahosi - 1,2 «limon». Diqqatga sazovor tomoni, yakunlangan mavsum atigi 4ta klub boshlang‘ich summa, ya’ni 12,3 mln. funt bilan cheklandi. Bular - «Bornmut», «Sautgempton», «Xaddersfild» va «Uotford». Bu borada «Liverpul» mutlaq yetakchi. Qarang, CHL finalchisining APL doirasidagi naq 29ta uchrashuvi to‘g‘ridan-to‘g‘ri translyasiya qilindi. Shu tariqa Yurgen Klopp jamoasining TV-huquqdan oladigan ulushi 33,5 mln. funtga yetdi. Taqqoslash uchun aytsak, chempion - «Manchester Siti» ishtirokidagi 26ta o‘yin jonli tarzda efirga uzatildi va bu hattoki, 2-yaxshi ko‘rsatkich ham emas. Chunonchi, «MYU» garchi katta omadsizlikka yuz tutgan bo‘lsada, uning o‘yinlariga talab katta - 27tasi TV orqali namoyish etildi. «Siti» ayni shu farq tufayli mukofot pulining jami miqdori bo‘yicha «Liverpul»dan ortda qoldi: «shaharliklar» ulushi - 148,1 mln. funt, «qizillar» xirmoni - 149,5 mln. funt. Darvoqe, «Manchester Siti» o‘tgan mavsum ham mukofot jamg‘armasi hajmi bo‘yicha APLning eng ilg‘or jamoasi bo‘lolmagandi. Chunonchi, Xosep Gvardiola drujinasiga o‘shanda ham mavsum-2017G‘2018 davomida TVda namoyish etilgan o‘yinlari soni nisbatan kamligi pand bergandi. Aniqroq aytsak, Manchester klubi bu borada hamshahri - «MYU»dan ortda qolgandi.
Daily Mail tahlilchilari shakllantirgan yana bir jadvalda qiziqarli jihatlari ko‘proq. Ular bunda har bir jamoaning taxminiy maosh jamg‘armasi miqdorini mavsum davomida olgan ochkosi bilan solishtirib ko‘rishgan. Ya’ni bir ochko qanchaga tushganini ko‘rib chiqishgan. Hammasi oddiy formula natijasi: futbolchilar maoshiga sarflanadigan o‘rtacha summa jami ochkolar soniga bo‘lingan. To‘g‘ri, bunisida oxirgi tur natijalari hisobga olinmagan, ammo so‘nggi o‘yinlar jamoalarning jadvaldagi o‘rniga ta’sir qilmaganini ham aytish joiz. Endi diqqat: «Vulverxempton»ning har bir ochkosi 30836 funt sterlingga tushdi va bu ligadagi eng yaxshi ko‘rsatkichdir. «Liverpul» natijasiga kelsak, oxirgi turda qo‘lga kiritilgan 3 ochkoni qo‘shib hisoblaganda ham, summa 50133 funtni tashkil etadi. «Manchester Siti»da esa 1ta ochko uchun o‘rtacha 61153 funtto‘g‘ri kelmoqda. Kuchli oltilikka kirgan jamoalarga qarasak, eng kamxarji - «Tottenxem». «Shporlar» ushbu jadvalning 8-pog‘onasida borishmoqda - 49518 funt. APL yakuniy turnir jadvalidagi joyini nazarda tutib aytsak, «Xaddersfild» o‘z futbolchilariga me’yoridan ancha ko‘p maosh bergan. Harqalay, chempionatni 20-pog‘onada tugatgan klubning har bir ochkosi 82533 funtga tushdi. «MYU»ning bu boradagi ko‘rsatkichi esa mutlaq muvaffaqiyatsizlik - 1 ochkoning bahosi 99010 funt. Qarang, «Liverpul»nikiga nisbatan deyarli 2 baravar qimmat. «Manchester Siti»ning 1 ochkosi esa «Yunayted»nikidan 1,5 baravar arzon. Aslida «MYU» rahbariyati bundan 3 yilcha oldin maosh to‘lovini qisqartirish haqida bosh qotira boshlagandi, biroq katta haq oluvchi futbolchilarni transferga qo‘yish evaziga emas. Shuningdek, klubda maoshdan bir qismini kesib tashlashni ham rejalashtirishmagan. Qisqasi, «MYU» mutasaddilari tarkibdagi yulduzlarga gol va samarali uzatma uchun belgilangan bonusni qayta ko‘rib chiqmoqchi edilar. Misol tariqasida aytsak, chililik Aleksis Sanches har bir goli uchun 75 ming, assistentlik uchun esa 25 ming funt olardi. Pol Pogbaga va’da qilingan mukofot miqdori biroz kamroq: gol uchun - 50 ming funt, samarali uzatma uchun - 20 ming funt. Ko‘pchilik eslasa kerak, o‘tgan yilning avgustida Sanches va Pogba o‘rtasida janjal yuzaga kelgandi. Aytishlaricha, buning sababi aynan shartnomadagi shu bandga borib taqaladi. O‘shanda hakam «Lester» darvozasi tomon penalti belgilagach, «MYU» futbolchilari kim tepishi masalasida bahslashib ketishgandi. Penalti har ikkisi uchun moddiy tomondan o‘ta muhim ekanligi keyinroq ma’lum bo‘ldi. Umuman, Angliya OAV xulosasiga ko‘ra, hozirgi tizim «Yunayted» kiyinish xonasi va ichki muhitiga o‘ta salbiy ta’sir o‘tkazmoqda. Klubning Pogba va Sanchesdan zada bo‘lgani boisi ham shu...
APL: klublarning maosh to‘lovi
va ochkolari muTanosibligi
T|r. Klublar Maosh to‘lovi Ochko 1 ochko «baho»si
1 «Vulverxempton» 1 757 600 funt 57 30836 funt
2 «Kardiff Siti» 957 471 funt 31 30886 funt
3 «Uotford» 1 775 172 funt 50 35503 funt
4 «Nyukasl» 1 650 133 funt 42 39289 funt
5 «Bernli» 1 603 197 funt 40 40080 funt
6 «Bornmut» 1 989 520 funt 45 44212 funt
7 «Brayton» 1 695 040 funt 36 47084 funt
8 «Tottenxem» 3 515 778 funt 70 50225 funt
9 «Liverpul» 4 862 963 funt 94 51734 funt
10 «Lester» 2 710 710 funt 51 53151 funt
11 «Kristal Pelas» 2 757 000 funt 46 59935 funt
12 «Everton» 3 252 690 funt 53 61372 funt
13 «Manchester Siti» 5 993 000 funt 95 63084 funt
14 «Vest Xem» 3 189 333 funt 49 65088 funt
15 «Fulxem» 1 727 440 funt 26 66440 funt
16 «Sautgempton» 2 669 333 funt 38 70246 funt
17 «Chelsi» 5 020 004 funt 71 70704 funt
18 «Arsenal» 4 853 130 funt 67 72435 funt
19 «Xaddersfild» 1 238 000 funt 15 82533 funt
20 «MYU» 6 534 654 funt 66 99010 funt
Izoh: maosh to‘lovi grafasida barcha futbolchilar hisobidan o‘rtacha miqdor ko‘rsatilgan; oxirgi tur natijalari hisobga kiritilmagan.
APL-2018|2019: MUKOFOT JAMG‘ARMASI TAQSIMOTI
№ Klublar O‘yin TV-huquq Natija uchun Ishtirok uchun Jami
1 «Manchester Siti» 26 30,1 mln. funt 38,6 mln. funt 79,4 mln. funt 148,1 mln. funt
2 «Liverpul» 29 33,5 mln. funt 36,7 mln. funt 79,4 mln. funt 149,5 mln. funt
3 «Chelsi» 25 29 mln. funt 34,8 mln. funt 79,4 mln. funt 143,1 mln. funt
4 «Tottenxem» 26 30,1 mln. funt 32,8 mln. funt 79,4 mln. funt 142,3 mln. funt
5 «Arsenal» 25 29 mln. funt 30,9 mln. funt 79,4 mln. funt 139,3 mln. funt
6 «MYU» 27 31,2 mln. funt 28,9 mln. funt 79,4 mln. funt 139,5 mln. funt
7 «Vulverxempton» 15 17,9 mln. funt 27 mln. funt 79,4 mln. funt 124,3 mln. funt
8 «Everton» 18 21,2 mln. funt 25,1 mln. funt 79,4 mln. funt 125,7 mln. funt
9 «Lester» 15 17,9 mln. funt 23,1 mln. funt 79,4 mln. funt 120,4 mln. funt
10 «Uotford» 10 12,3 mln. funt 21,2 mln. funt 79,4 mln. funt 112,9 mln. funt
11 «Vest Xem» 16 19 mln. funt 19,3 mln. funt 79,4 mln. funt 117,6 mln. funt
12 «Kristal Pelas» 12 14,6 mln. funt 17,3 mln. funt 79,4 mln. funt 111,3 mln. funt
13 «Bornmut» 8 12,3 mln. funt 15,4 mln. funt 79,4 mln. funt 107,1 mln. funt
14 «Nyukasl» 19 22,3 mln. funt 13,5 mln. funt 79,4 mln. funt 115,2 mln. funt
15 «Bernli» 11 13,5 mln. funt 11,5 mln. funt 79,4 mln. funt 104,3 mln. funt
16 «Sautgempton» 8 12,3 mln. funt 9,6 mln. funt 79,4 mln. funt 101,3 mln. funt
17 «Brayton» 13 15,7 mln. funt 7,6 mln. funt 79,4 mln. funt 102,7 mln. funt
18 «Kardiff Siti» 12 14,6 mln. funt 5,7 mln. funt 79,4 mln. funt 99,6 mln. funt
19 «Fulxem» 13 15,7 mln. funt 3,8 mln. funt 79,4 mln. funt 98,8 mln. funt
20 «Xaddersfild» 8 12,3 mln. funt 1,9 mln. funt 79,4 mln. funt 93,6 mln. funt
Izoh: o‘yin grafasida TVda to‘g‘ridan-to‘g‘ri namoyish etilganlari soni ko‘rsatilgan.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
