Birinchi liga yosh iqtidorlar uchun katta futboldagi dastlabki qadamlari oldidan maydon vazifasini o‘tab beradi. Liga o‘z yo‘nalishi asosida futbol akademiyalari va universitetlar qoshida tashkil etilgan sport klublarini qo‘llab-quvvatlashda davom etadi. Musobaqada bemaqsad ishtirok etayotgan, shubhali o‘yinlarga aloqasi mavjud bo‘lgan yoki Liga hamda ishchi-xodimlar bilan shartnomalar shartlariga rioya qilmaydigan klublar esa Liga qatnashchilari safidan chiqariladi.
30 ta jamoa qanday saralab olindi?
Jamoalarning uchdan bir qismi O‘FA qoshidagi hududiy akademiyalar bo‘lib, ular o‘z tarbiyalanuvchilarini Birinchi liga orqali katta futbolga tayyorlaydi. Mazkur akademiyalar qoshida sport klubi tashkil etilgan bo‘lib, aynan shu klublar Liga a’zosi hisoblanadi.
Shuningdek, "Nasaf", "Paxtakor", "Bunyodkor", "Lokomotiv", OKMK, "Navbahor" kabi klublar o‘z farm jamoasini tashkil etgan. Ular Birinchi ligada qatnashish orqali, o‘z zaxirasini mustahkamlashni maqsad qilgan.
Birinchi ligada universitet jamoalari joriy mavsumda ham 2 tani tashkil qiladi: Buxoro davlat universiteti hamda Qarshi davlat universiteti. QarDU jamoasi Birinchi ligada Lochin nomi bilan to‘p tepadi.
Qolgan 12 ta jamoadan 3 tasi O‘FA tashkil etgan o‘tish o‘yinlari orqali Birinchi liga ishtirokchisiga aylandi: "Bog‘dod", "Ishtixon", "Kattaqo‘rg‘on". "Zomin", "Qiziriq", "Qumqo‘rg‘on", "Lokomotiv BFK", "Chig‘atoy", "Sementchi", "Do‘stlik" kabi jamoalar o‘tgan mavsumda ham Liga a’zolari hisoblangan.
"Ahmedov FK" ikki mavsum avval Birinchi ligada "Olimpiya" nomi bilan ishtirok etgan bo‘lib, 2024 yilda Parij Olimpiadasi uchun tayyorgarlik ko‘rayotgan "Olimpik" klubiga ko‘maklashdi va uning U21 jamoasi sifatida Liga musobaqalarida o‘ynadi. "Oqtepa" esa Toshkent shahar kubogida zafar quchib, Liga Ustavi asosida kirish badalini to‘lash sharti bilan Birinchi ligaga qabul qilindi.
Jamoalar uch mintaqaga bo‘linadi
Geografik jihatdan Liga 30 ta jamoani uch mintaqaga ajratib oladi: G‘arb, Markaz, Sharq. Bu uch sababga ko‘ra amalga oshiriladi:
• pulni iqtisod qilish;
• yosh futbolchilarning uzoq masofadan keyingi tiklanishini osonlashtirish;
• yosh futbolchilar uzoq safarlar tufayli ta’limdan uzoqlashib ketmasligiga erishish.
G‘arbiy mintaqadan Qoraqalpog‘iston, Xorazm, Buxoro, Navoiy, Qashqadaryo va Surxondaryo jamoalari o‘rin oladi. Har uch mintaqada jamoalar soni teng bo‘lishiga erishish uchun, Markazga nisbatan yaqinroq bo‘lgan Samarqandning Ishtixon yoki Kattaqo‘rg‘on jamoalaridan biri qur’a asosida Markaziy mintaqaga o‘tkaziladi.
Jizzax, Sirdaryo, Yangiyo‘l va Toshkent shahri jamoalari (6 tasi) esa Markazni tashkil etadi. Poytaxtning 9 ta jamoasi Birinchi ligada ishtirok etayotganidan kelib chiqib, qur’a yordamida ularning 6 tasi Markazga biriktiriladi. Qolgan 3 ta jamoa esa Sharqiy mintaqada Angren va vodiy jamoalari bilan bellashadi.
Musobaqa formati haqida
Har bir mintaqada 10 tadan jamoa bo‘lgach, ulardagi har bir jamoa 9 ta uy va 9 ta safar uchrashuvida maydonga tushadi. Shu tariqa musobaqaning birinchi bosqichi o‘z yakuniga yetadi.
Ikkinchi bosqichga har bir mintaqaning eng yaxshi 5 tadan jami 15 ta jamoasi yo‘l oladi. Liga ular qatoriga 1 ta mehmon jamoani 16-jamoa sifatida qo‘shadi. Mazkur jamoa Liga ro‘yxatidan o‘tmagan futbolchilardan tuziladi va uning nomi keyinroq ma’lum qilinadi. O‘z mintaqasida 1 va 2-o‘rinlarni egallagan jamoalar, shuningdek, uchinchilar orasidan 2 ta eng yaxshi jamoa 1-savatdan joy oladi va ular 1/8 finalda o‘zaro raqib bo‘lmaydi. Liganing mehmon jamoasi va qolgan jamoalar 2-savatni tashkil etadi.
1/8 final bosqichi uchun barcha jamoalar Toshkentga tashrif buyuradi. Har bir juftlik 3 kun ichida 2 tadan uchrashuvda maydonga tushadi va har ikki o‘yin natijasiga ko‘ra g‘olib chiqqan jamoalar ¼ final yo‘llanmasini qo‘lga kiritadi. Keyinroq mana shu g‘olib sakkiz jamoa musobaqa g‘olibligi uchun kurashni Toshkentda alohida davom ettiradi (2024 yilda bo‘lgani kabi). ¼ finalga qur’a tashlanayotganda jamoalar savatlarga ajratilmaydi.
Ma’lumot uchun, Birinchi liganing barcha hujjatlarni o‘z vaqtida ro‘yxatdan o‘tkazgan 16 jamoasi 2025 yilgi mavsumdagi yurishini O‘zbekiston kubogining saralash bosqichidan boshlaydi. Birinchi liga taqvimi esa Ligadan tomonidan keyinroq e’lon qilinadi.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
