Nyu Yorkning Bruklin borosidagi U avenyusiga Ocean avenyusi tomondan kirib kelsangiz, bu ko‘cha nomi shunchaki ingliz alifbosidagi “U” harfiga ko‘cha emas, “Uzbekistan” so‘zining birinchi harfiga atalgandek.
Qatorasiga bir nechta o‘zbekcha restoran, o‘zbeklarga xizmat ko‘rsatuvchi do‘konlar va hokazo. Undagi “Sherdor” restoraniga tunislik do‘stim bilan kirdim, o‘zbek oshxonasi, tili va madaniyati bilan tanishtirdim, unga yoqdi. Chiqayotganimizda bir tanishimni ko‘rib qoldim, u o‘tirgan stoldagilar bilan so‘rashdim. Keyingi stolda esa yana 6 kishi bilan ko‘rishdim, ular meni tanishmasdi, ammo men ularni tanidim. Televizorda ko‘rganman. Ular o‘zbekistonlik sportchilar edi.
Og‘ir atletikachi, bokschi, dzyudochi va boshqa sport turlari chempion hamda sovrindorlari. Do‘stim “O‘zbekistonda hamma bir-birini taniydimi deyman?” deb kuldi, bular mashhur o‘zbekistonliklardan ekanini tushuntirdim.
AQSHda o‘zbekistonlik sportchilar ko‘p, ularning ko‘pchiligi O‘zbekiston va dunyo bo‘ylab katta muvaffaqiyatlarga erishib, Amerikada o‘z karyeralarini davom ettirish uchun kelishadi. Ulardan biri og‘ir atletika bo‘yicha jahon chempioni Farhodbek Sobirov hikoyasi orqali okean ortiga ko‘chish sabablari, u yerda atletlarimiz nima bilan bandligi hamda AQSHdagi sport sohasi haqida gaplashdik.
Farhodbek Sobirov haqida
Farhodbek Sobirov 1997 yil 10 sentyabrda Xivada tug‘ilgan. Yoshligidan sportga qiziqishi yuqori bo‘lgan. Sportning aynan og‘ir atletika yo‘nalishini tanlashi ham tasodifiy emas. O‘zning xotirlashicha, og‘ir atletika bilan shug‘ullanadigan qarindoshi sabab unda bu sport turiga qiziqish uyg‘ongan.
“Oilamizda sport doimo qadrlangan. Qarindoshim qanday shug‘ullanayotgani, sportdagi qiyinchiliklarni qanday yengib o‘tayotganini o‘z ko‘zim bilan ko‘rganman. Shundan keyin men ham o‘zimni og‘ir atletikada sinab ko‘rmoqchi bo‘ldim va mashg‘ulotlarning birinchi kunidanoq bu sport aynan men uchun ekanligini angladim”.
U qatnagan birinchi sportzalda shart-sharoit haminqadar bo‘lgan. Shunga qaramay, 12 yoshidayoq ijobiy natijalar qayd eta boshladiki, murabbiylari u bilan alohida shug‘ullanadigan bo‘lishdi.
Muvaffaqiyatlar silsilasi
Farhodbekka ilk muvaffaqiyatni 2014 yilda Xitoyning Nankin shahrida bo‘lib o‘tgan Yoshlar Olimpiya o‘yinlari olib keldi. O‘shanda u 85 kg gacha vazn toifasida ikki kurash yakuniga ko‘ra 321 kg (dast ko‘tarishda 147 kg, siltab ko‘tarishda 174 kg) natijani qayd etib, kumush medalga sazovor bo‘ldi.
Bu uning yorqin karyerasi boshlanishi edi xolos. Oradan atigi 2 yil o‘tib, 2016 yilda Gruziyaning Tbilisi shahrida bo‘lib o‘tgan yoshlar o‘rtasidagi jahon chempionatida ajoyib natija qayd etdi – dast ko‘tarishda 170 kg, siltab ko‘tarishda esa 203 kg toshni bo‘ysundirib, musobaqaning oltin medalini o‘z nomiga yozdirib qo‘ydi.
“O‘sha lahzada eng oliy mukofotlar uchun ham da’vogarlik qila olishim mumkinligini tushunib yetdim. Bungacha shunchaki shug‘ullanardim, murabbiyimning topshiriqlarini bajarardim. Biroq Tbilisida o‘z kuchimga bo‘lgan ishonchim ortdi”.
2017 yilda Yaponiya poytaxti Tokio shahrida bo‘lib o‘tgan og‘ir atletika bo‘yicha yoshlar o‘rtasidagi jahon chempionatida 19 yoshli Farhodbek Sobirov o‘zbek og‘ir atletikasi tarixidagi yorqin natijalardan birini ko‘rsatdi. 94 kg vazn toifasida qatnashgan Farhodbek umumiy hisobda 390 kg og‘irlikni bo‘ysundirdi va shaxsiy rekordini yangiladi. Uning natijalari ayrim olimpiyachilarnikidan ham o‘zib ketib, kuchli sportchi sifatida xalqaro darajada e’tirofga sazovor bo‘lishiga sabab bo‘ldi.
Bu ko‘rsatkich ko‘plab tajribali sportchilar, jumladan, 2016 yilda Rio-de-Janeyroda bo‘lib o‘tgan Olimpiadada siltab ko‘tarishda 160 kg natija ko‘rsatgan amerikalik og‘ir atletikachi Kendrik Farrisnikidan ham yuqori edi.
“O‘zbekistonlik Kendrik Farris” yoxud xalqaro e’tirof
E’tiborlisi, u Olimpiya chempioni Kendrik Farrisni ortda qoldirgandi. Farris Rio-2016 Olimpiadasida siltab ko‘tarishda 197 kg va umumiy 357 kg natija qayd etgandi.
Farhodbek hali yosh bo‘lishiga qaramay, Olimpiya o‘yinlari g‘olibidan 33 kg ko‘proq vaznni bo‘ysundirgandi. Bu og‘ir atletika olamida katta shov-shuvlarga sabab bo‘ldi, ekspertlar uni kelgusida kattalar o‘rtasidagi jahon chempionatining potensial g‘olibi sifatida ko‘ra boshlashdi.
Ushbu chiqishidan so‘ng xalqaro sport nashrlari o‘zbek og‘ir atletikachisining shiddat bilan o‘sib borayotganini e’tirof eta boshlashdi.
Jumladan, Amerikaning The Barbell Spin portali quyidagicha yozdi: “Farhodbek Sobirov 19 yoshida Olimpiadadagi Kendrik Farrisdan ko‘proq vazn ko‘tardi!”
Albatta, bunday muvaffaqiyat e’tibordan chetda qolmadi, xorijiy sport klublarida katta qiziqish uyg‘otdi. Mazkur musobaqadan keyin u bir necha xalqaro tashkilotlardan takliflar oldi va yirik musobaqalarda o‘zini ko‘rsatish uchun faoliyatini AQSHda davom ettirishga qaror qildi.
Nega aynan AQSH?
Jahon arenalaridagi yorqin chiqishlaridan so‘ng, Farhodbek kutilmagan qaror qabul qildi – u AQSHga ko‘chib o‘tdi. Bu ko‘pchilikni hayron qoldirdi. Karyera zo‘r ketyapti, yurtdoshlarining olqishlari, davlatning qo‘llab-quvvatlovi – axir, sportchiga bundan ortiq yana nima kerak bo‘lishi mumkin?
Farhodbekning o‘zi esa bu qarorini quyidagicha izohlaydi:
“Men bu yerda kelajak rejalarimni amalga oshirish, sportning og‘ir atletika yo‘nalishiga o‘z hissamni qo‘shish va uni yanada ommalashtirish uchun zarur barcha imkoniyatlarni ko‘rdim. Sportning bu yo‘nalishida o‘zbek maktabining ham alohida o‘rni bor deb bilaman va uni butun dunyoga yoyish uchun Amerika eng qulay mamlakat”.
AQSHda sportchilarga katta resurslar, zamonaviy mashg‘ulot bazalari va nisbatan yuqori gonorar beriladi. Bu yerda nafaqat musobaqalarda qatnashish, balki o‘z tajribasini yosh avlodga o‘rgatish imkoniyati bor. Bundan tashqari, AQSH moliyaviy barqarorlik imkoniyati bilan ham sportchilarni o‘ziga jalb qiladi.
“O‘zbekistonda sport ko‘proq ishtiyoq va fidoyilik bilan bog‘liq. AQSHda esa o‘zing sevgan ishing bilan shug‘ullanib, shu bilan birga o‘zingni himoyalangan his qilishing mumkin. Bu juda muhim omil, ayniqsa, kelajak haqida qayg‘ursangiz”.
Kelajak rejalari
Farhodbek Sobirov sportdagi karyerasini davom ettiribgina qolmay, bir vaqtning o‘zida yoshlar orasida og‘ir atletikani ommalashtirishga hissa qo‘shib kelyapti. Hozirda AQSHdagi yetakchi sportzallardan biri bilan shartnoma imzolash arafasida. Bu yerda u mashg‘ulotlar olib borish va yangi musobaqalarga tayyorlanishni rejalashtirmoqda. Shu bilan birga, turli sport tashkilotlari bilan kelgusidagi hamkorlik loyihalari yuzasidan muzokaralar olib bormoqda.
Uning istiqboldagi rejalarida og‘ir atletika bo‘yicha shaxsiy maktabini ochish va bo‘lg‘usi chempionlarni tarbiyalash niyati ham bor.
“Men nomimni nafaqat erishgan g‘alabalarim tufayli, balki sportni rivojlantirishga qo‘shgan hissam bilan ham eslashlarini xohlayman. Istagim shuki, zalga kelayotgan bolalar doimo yodda tutishsin – agar astoydil mehnat qilsang, albatta muvaffaqiyatga erishasan”.
Farhodbek o‘zidagi bilim va tajriba kuchli sportchilarning yangi avlodini shakllantirishga yordam berishiga ishonadi. AQSHdagi shartnomasi esa unga nafaqat musobaqalarda ishtirok etish, balki iqtidorli atletlar bilan o‘z tajribasini bo‘lishish imkoniyatini ham beradi.
Saidaziz A’zamov suhbatlashdi
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
Қаҳрамон Асланов
Шуҳрат Шокиржонов
Шерзод Ражабов
