...Toychixonning alpi bilan Qo‘ng‘irotdan kelgan o‘zbeklarning alpi kurash tushadi
Baho:
+2; -0
Kurashning o‘zi ne bir zamonlar bilan kurashib, charxlanib, toblanib, olis va mashaqqatli yo‘lni bosib, shu kunlarga yetib kelgani tarixdan ma’lum. Uch yarim ming yillik tarixi davomida u xalqimiz turmush tarziga singib, jismonan va ma’nan kamolotga yetaklovchi qadriyat, inson va tabiat uyg‘unligi, umid va ishonch, or-nomus, g‘urur, bag‘rikenglik, matonat va sadoqat timsoli sifatida e’zozlandi.
Buni yurtimiz hududidan topilgan noyob arxeologik topilmalar, tarixiy qo‘lyozmalar ham isbotlaydi. Kurash haqidagi ilk ma’lumotlar Surxon va Zarafshon vohalari, Farg‘ona vodiysi, Navoiy viloyatidagi Sarmishsoy darasi hamda qator qadimgi aholi manzilgohlarida aniqlangan tasviriy san’at namunalari aks etgan osori-atiqalarda, qoyatoshlarda va g‘orlarda uchraydi.
Ming yillik «Alpomish» dostonida esa shunday lavha bor:
«Uch shart o‘tdi, kurash taraddudini ko‘rib yotibdi. O‘n ming uyli Qo‘ng‘irot odami, qancha qalmoqning odami yig‘ilib, Chilbir cho‘liga, Oyna ko‘liga tomoshamon to‘lib, rasta-rasta, dasta-dasta qur tortib o‘tirdi. Tomoshamonlar: «Kurashni ko‘ramiz. Toychixonning alpi bilan Qo‘ng‘irotdan kelgan o‘zbeklarning alpi kurash tushadi, kurash juda qiziq bo‘ladi...», – deb bari jam bo‘ladi...»
Sohibqiron Amir Temur davrida kurash askarlarning harbiy va jismoniy tayyorgarligini oshirishning asosiy usullaridan biri bo‘lgan. Buyuk ajdodlarimiz Abu Ali Ibn Sinoning «Tib qonunlari», Mahmud Koshg‘ariyning «Devonu lug‘atit turk», Alisher Navoiyning «Xamsa», Zahiriddin Muhammad Boburning «Boburnoma» asarlarida ham kurash haqida qimmatli ma’lumotlar aytilgan.
Muqaddas zaminimizda tug‘ilib o‘sgan, nomlari afsonayu dostonlarga aylanib ketgan o‘nlab bahodirlar kurash orqali yurtimizning dong‘ini butun olamga taratgan.
Xalqimizda “Oltin zanglamas” degan purma’no naql bor. Kurash – maqsadiga halol yo‘l bilan yetishish xalqimizning tiynatiga singib ketgan yuksak fazilat sifatida ajodlardan avlodlarga o‘tib kelayotgan bebaho merosdir.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
