Bugungi o‘zbek futboli taraqqiyotida “Bunyodkor” klubining alohida hissasi bor, desak, o‘ylaymizki, hech kim inkor qilmaydi. Biroq, so‘nggi yillar “qaldirg‘ochlar” uchun silliq kechmayapti. Ayniqsa, jamoaning ukrainalik sobiq futbolchisi Sergey Simonenko oldidagi qarzdorligi bilan bog‘liq mojarolar klub nufuziga jiddiy putur yetkazdi.
2018 yilgi mavsumda ana shu muammo tufayli “Bunyodkor” klubi 6 ochkodan mahrum etildi. Agar yangi yilda ham ushbu qarzdorlik so‘ndirilmasa, jamoa Superligadan Pro-ligaga badarg‘a qilinardi, chunki bu haqda FIFAdan O‘zbekiston futbol assosiasiyasiga ogohlantirish xati kelgandi. Yaxshiyamki, klubning yangi rahbariyati ushbu muammoni belgilangan muddatda bartaraf etdi. Klub rahbariyatining ma’lum qilishicha, shu yil 15 yanvarda Sergey Simonenkoga 386 million so‘mlik (bu maosh va mukofot pullari) qarz to‘lab berilgan va 17 yanvar kuni ukrainalik futbolchi “qaldirg‘ochlar”ga hech qanday da’vosi yo‘qligi haqida FIFAga yozma ravishda ma’lum qilgan. Shu tariqa “Bunyodkor” klubi ustida “qora bulutlar” biroz bo‘lsa-da, tarqalgandek edi. Ammo... Oradan hech qancha vaqt o‘tmay “Bunyodkor” futbol akademiyasi tez fursatda o‘z o‘rnini O‘FA huzuridagi Respublika bolalar-o‘smirlar futbol akademiyasiga bo‘shatib berishi haqida ma’lumotlar paydo bo‘ldi. Shu va boshqa ayrim masalalarga oydinlik kiritish maqsadida O‘zA muxbiri surishtiruv o‘tkazdi.
“BUNYODKOR” STADIONI ASLIDA KIMGA TEGISHLI?
Mustaqillik yillarida mamlakatimizda futbolni rivojlantirish yo‘lida salmoqli ishlar amalga oshirildi va hamon shu yo‘lda sobit kelmoqda. Bu masalaga doimo eng yuksak darajada e’tibor qaratilayotgani esa kishini quvontiradi, albatta. Shu kungacha futbolni rivojlantirishga oid 10 dan ortiq farmon va qarorlar qabul qilingani ham fikrimiz tasdig‘idir. Chunonchi, Prezidentimizning 2018 yil 16 martdagi “Futbolni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori ham ayni shu maqsadga xizmat qilishi bilan millionlar o‘yini ixlosmandlarini behad quvontirdi.
Mazkur hujjatga muvofiq, “Bunyodkor” stadionining O‘zbekiston futbol assosiasiyasi balansiga o‘tkazilishini ta’minlash ham belgilab qo‘yilgan. Biroq, muammo shundaki, stadion hali-hamon klub balansiga to‘liq o‘tkazilmagan. Nega?
Ma’lumki, “Bunyodkor” stadionini qurish ishlari 2008 yilda boshlangan. Majmuada 2008-2010 yillar davomida klubning o‘sha vaqtdagi bosh homiysi Zeromax kompaniyasi hamda “O‘zneftgazmontaj” tashkiloti tomonidan 73 milliard so‘mlik ish bajarilgan. Zeromax kompaniyasi bankrot, deb e’lon qilingach, “Bunyodkor” futbol klubi ta’sischiligida “Bunyodkor kapital qurilish” boshqarmasi tashkil etiladi. Barcha mablag‘lar o‘sha boshqarmaga jalb etilib, 2012 yilda “Bunyodkor” stadioni (alohida e’tibor qiling) qurib bitkaziladi. “Bunyodkor” futbol akademiyasi esa Toshkent shahar hokimligi huzuridagi “Yagona buyurtmachi” injiniring kompaniyasi tomonidan 2010-2012 yillarda barpo etiladi va 2013 yilda to‘liq klub balansiga o‘tkaziladi. Demak, akademiya “Bunyodkor” klubiga tegishli.
Endi stadion masalasiga kelsak. Hozirda “Bunyodkor” stadionining egasi bor yoki yo‘q, deyish qanchalik o‘rinli? Majmua shu kunga qadar “Bunyodkor” stadioni binolari va inshootlaridan foydalanish direksiyasi” mas’uliyati cheklangan jamiyat tasarrufida bo‘lgan. Direksiyaning ta’sischisi esa “Bunyodkor” futbol klubi hisoblanadi.“Futbolni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Prezident qarori bilan direksiya O‘zbekiston futbol assosiasiyasi balansiga o‘tkazildi. Ammo, “Bunyodkor” stadioni binolari va inshootlaridan foydalanish direksiyasi” MCHJ xizmat ko‘rsatish tashkiloti bo‘lib, uning balansida hech narsa yo‘q.
Prezident qarori qabul qilingan paytda stadion qurilishi jarayonida ishlatilgan boshlang‘ich 73 milliard so‘mlik mablag‘ masalasi ochiq edi. Vazirlar Mahkamasining 2019 yil 17 yanvardagi 35-sonli farmoyishi “Bunyodkor” stadionining taqdiriga oydinlik kiritib berdi. Mazkur hujjatga ko‘ra, majmuaning umumiy qiymati 429 milliard so‘mdan ziyodroqqa baholandi. Endigi vazifa – ushbu hujjatga asosan “Bunyodkor” stadionini klub balansiga o‘tkazish bo‘lib, faqat shundan keyin stadion mamlakatimizning bosh futbol tashkiloti balansiga o‘tkazib beriladi.
“MILLIY” STADION QACHON O‘ZLIGINI TOPADI?
Davlatimiz rahbarining 2018 yil 16 martdagi “Futbolni yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi qarori qabul qilingach, oradan ko‘p o‘tmay “Bunyodkor” stadioni nomi o‘zgartirilib, endilikda “Milliy” deb yuritilmoqda.
Haqli savol tug‘iladi: futbol assosiasiyasi hali majmuani to‘liq o‘z tasarrufiga o‘tkazmay turib qaysi hujjatga asosan stadion nomini o‘zgartirdi? Mayli, O‘zbekiston futbol assosiasiyasida bu masalani xaspo‘slash uchun qandaydir hujjatlar ham bordir deylik, lekin nega rasmiy hujjatlarda haligacha stadion “Bunyodkor” nomi bilan yuritilyapti? Xullas, savol ketidan savol chiqib kelaveradi, ammo javob berishga kelganda esa...
Xulosa o‘zingizdan.
Yana bir gap. So‘nggi paytlarda futbol jamoatchiligi orasida bir mish-mish oraladi, emishki joriy mavsumda Termizning “Surxon” jamoasi Superligada ishtirok etarkan.
O‘zbekiston professional futbol ligasi joriy mavsumda ham Superligada 12 ta jamoa ishtirok etishi haqida ancha avval e’lon qilgandi. Shunday ekan, “Surxon” qaysi jamoaning o‘rnini egallaydi?
PFL Superliga ishtirokchilari bo‘lmish “Navbahor”, “Andijon”, “Qo‘qon-1912”, “Nasaf”, “Buxoro”, “Qizilqum” va “So‘g‘diyona” klublariga teginolmasa kerak, chunki bu jamoalar o‘z hududlarining Superligadagi yagona vakili. Qolaversa, ularning Superligadan chetlatilishi o‘sha hududlarda futbol taraqqiyotiga ham jiddiy ta’sir qiladi. U holda janubliklar qaysi jamoaning o‘rnini egallaydi?
Bu yerda tanlov imkoniyati keng emas. Toshkent shahri yoki viloyati jamoalaridan biri o‘z o‘rnini “Surxon”ga bo‘shatib berishi mumkin. Toshkent viloyatining "AGMK" jamoasiga ham tegib bo‘lmaydi, negaki, ular Osiyo Chempionlar ligasida O‘zbekiston sharafini himoya qiladi. Demak, birgina “Metallurg” varianti qolmoqda.
Poytaxtning “Lokomotiv” va “Paxtakor” klublari ham qit’a miqyosidagi eng nufuzli turnirda ishtirok etishadi. Qolaversa, har ikki jamoa ortida iqtisodiy jihatdan baquvvat homiylar bor. Demak, bu yerda faqat “Bunyodkor” varianti qoldi. Dard ustiga chipqon bo‘lib PFL Bosh direktori maslahatchisi Diyor Imomxo‘jayev o‘zining ijtimoiy tarmoqdagi sahifasida quyidagi xabarni qoldirdi:
“AGMK klubi Oliy ligada qanday paydo bo‘lib qolganini eslaysiz-a? Adashmasam, o‘shanda 1-ligani 8-o‘rinda tugatgandi. Keyin birdan yuqorining qarori bilan boy klubga aylanib qoldi va Oliy ligaga qo‘shilib oldi.
Bu kabi misollar bizda hamma davrda bo‘lgan va hali bo‘ladi ham. Chunki, futbolga pulni kim berayotgan bo‘lsa, uning aytgani bo‘ladi. Sport prinsiplari esa qachonki klublar o‘zi pul topishni boshlaganidan keyin ishga tushsa kerak.
Xulosa: kto platit tot i zakazivayet muziku”.
“Surxon” jamoasining bu mavsum Superligada ishtirok etishi haqidagi gap-so‘zlar kecha yoki bugun paydo bo‘lgani yo‘q, futbol ichida yurgan insonlar anchadan beri bilishadi bu haqda. Kamiga Ilhom Mo‘minjonov boshqaruvidagi jamoa o‘z tarkibini Superliga saviyasiga mos futbolchilar bilan to‘ldirmoqda. Bunga Asilbek Omonov, Sherzod Karimov, A’zam Aliyev, Dilshod Jabborov, Ayubxon No‘’monov, Azamat Allaniyazov kabilarni misol keltirish mumkin. Hatto terma jamoamiz a’zosi Davron Hoshimov ham bir muddat termizliklar safida mashg‘ulot olib bordi, ammo so‘nggi pallada temiryo‘lchilar bu futbolchini ilib ketishdi.
So‘nggi paytlarda O‘zbekiston futbol assosiasiyasi bilan “Bunyodkor” futbol klubi o‘rtasidagi munosabatlar u qadar samimiy ko‘rinmayapti. Shundan xulosa qiladigan bo‘lsak, “Surxon” jamoasining Superligaga qo‘shilishi “Bunyodkor”ning futbolimiz elitasidan chetlatilishi evaziga sodir bo‘lmasmikan, degan xavotir uyg‘otadi kishida. Ko‘pchilikni tashvishga solayotgan yana bir jihat, PFL shu kungacha bu mish-mishlar haqiqatga zid ekani borasida rasmiy bayonot bermadi. Ha, ota-bobolarimiz “shamol bo‘lmasa daraxtning uchi qimirlamaydi”, deb bejiz aytishmagan.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
