05:55 Новости футбола. 06:00 Чемпионат Италии. 08:00 Новости футбола. 08:05 Чемпионат Италии. 10:05 Новости футбола. 10:10 Журнал Лиги Европы и Лиги конференций. 11:10 Чемпионат Италии. 13:15 Чемпионат Италии. 15:25LIVE Чемпионат Италии. Прямая трансляция. 17:25 Журнал Лиги чемпионов. 17:55LIVE Чемпионат Италии. Прямая трансляция. 19:55 Новости футбола. 20:00 Журнал Лиги Европы и Лиги конференций. 20:55LIVE Чемпионат Италии. Прямая трансляция. 23:05 "Журнал Серии А". 23:35 Новости футбола. 23:40LIVE Чемпионат Италии. Прямая трансляция. 01:45 Новости футбола. 01:50 Чемпионат Италии. 03:50 Новости футбола. 03:55 Чемпионат Италии.
06:00 Новости футбола. 06:05 Чемпионат Германии. "РБ Лейпциг" - "Боруссия Дортмунд". 08:00 Новости футбола. 08:05 Чемпионат Германии. 2-я Бундеслига. "Хольштайн Киль" - "Кайзерслаутерн". 10:05 Новости футбола. 10:10 Чемпионат Германии. "Бавария Мюнхен" - "Айнтрахт Франкфурт". 12:10 Новости футбола. 12:15 Чемпионат Германии. "Байер 04 Леверкузен" - "Штутгарт". 14:15 Новости футбола. 14:20 Чемпионат Германии. "РБ Лейпциг" - "Боруссия Дортмунд". 16:20 Новости футбола. 16:25LIVE Чемпионат Германии. 2-я Бундеслига. "Нюрнберг" - "Карлсруэ". Прямая трансляция. 18:25LIVE Чемпионат Германии. "Боруссия Мёнхенгладбах" - "Унион Берлин". Прямая трансляция. 20:25LIVE Чемпионат Германии. "Майнц 05" - "Кёльн". Прямая трансляция. 22:25LIVE Чемпионат Германии. "Дармштадт 98" - "Хайденхайм 1846". Прямая трансляция. 00:30 Чемпионат Германии. 2-я Бундеслига. "Нюрнберг" - "Карлсруэ". 02:30 Чемпионат Германии. "Боруссия Мёнхенгладбах" - "Унион Берлин". 04:30 Журнал Лиги чемпионов.
06:20 "Физруки. Будущее за настоящим". 06:55LIVE Стрельба из лука. Кубок мира. Этап 1 в Шанхае, Китай. Классический лук. Команды. Прямая трансляция. 09:00 Дзюдо. U-23. Fonbet Первенство России в Красноярске. День 3. 10:40 "Небесная грация". 10:55LIVE Стрельба из лука. Кубок мира. Этап 1 в Шанхае, Китай. Классический лук. Личное первенство. Прямая трансляция. 13:00 Водно-моторный спорт. Аквабайк. Чемпионат мира. Гран-при Вьетнама. Гонка. 14:00 "Звёзды без правил". 14:30LIVE Академическая гребля. Чемпионат Европы в Венгрии. Прямая трансляция. 16:10 "Лица страны". Максим Опалев. 16:25LIVE Автоспорт. DTM. Этап 1 на трассе Ошерслебен, Германия. Гонка 2. Прямая трансляция. 17:45 Академическая гребля. Чемпионат Европы в Венгрии. 18:55LIVE Спортивная гимнастика. Чемпионат Европы в Италии. Мужчины. Прямая трансляция. 21:00 "Лучшие из лучших". 21:30 Дзюдо. U-23. Fonbet Первенство России в Красноярске. День 3. 23:10 Синхронное плавание. Чемпионат России в Екатеринбурге. Соло. Произвольная программа. 02:00 "Звёзды без правил". 02:30 Автоспорт. DTM. Этап 1 на трассе Ошерслебен, Германия. Гонка 2. 04:05 "Формула-1. Гаснут огни". 04:35 Спортивная гимнастика. Чемпионат Европы в Италии. Мужчины.
07:00LIVE Бокс голыми кулаками. Bare Knuckle FC "Knucklemania 4" в Лос-Анджелесе, США. Майк Перри против Тиаго Алвеса. Прямая трансляция. 10:00 Новости. 10:05 Все на Матч! Прямой эфир. 10:55LIVE Хоккей. Лига Ставок Кубок Будущего. Казахстан U-20 - Сборная СХЛ. Прямая трансляция. 13:15 Бокс. Чемпионат Европы в Сербии. Финалы. 14:15 Все на Матч! Прямой эфир. 14:55LIVE Хоккей. Лига Ставок Кубок Будущего. Россия U-20 - Беларусь U-20. Прямая трансляция. 17:15LIVE Футбол. МИР Российская Премьер-Лига. 26-й тур. "Спартак" (Москва) - "Локомотив" (Москва). Прямая трансляция. 20:30LIVE Футбол. МИР Российская Премьер-Лига. 26-й тур. "Динамо" (Москва) - "Зенит" (Санкт-Петербург). Прямая трансляция. 23:40LIVE Футбол. Чемпионат Италии. Прямая трансляция. 01:45 Все на Матч! Прямой эфир. 02:45 Бокс. Чемпионат Европы в Сербии. Финалы. 04:00 Футбол. Чемпионат Германии. "Байер 04 Леверкузен" - "Штутгарт".
06:00 Снукер. Чемпионат мира в Шеффилде, Великобритания. Раунд 2. 08:00 Велоспорт. Тур Турции. Этап 7. 09:00 Велоспорт. Тур Романдии в Швейцарии. Этап 4. 10:00 Снукер. Чемпионат мира в Шеффилде, Великобритания. Раунд 2. 10:45 Велоспорт. Тур Романдии в Швейцарии. Этап 4. 11:30 Олимпийский канал. "Сила Олимпиады", 18 эп. 11:45LIVE Легкая атлетика. Мадридский марафон в Испании. Прямая трансляция. 14:30LIVE Снукер. Чемпионат мира в Шеффилде, Великобритания. Раунд 2. Прямая трансляция. 17:00 Легкая атлетика. Мадридский марафон в Испании. 18:25LIVE Снукер. Чемпионат мира в Шеффилде, Великобритания. Раунд 2. Прямая трансляция. 21:30 Велоспорт. Тур Турции. Этап 8. 22:00 Велоспорт. Тур Романдии в Швейцарии. Этап 5. 22:45LIVE Снукер. Чемпионат мира в Шеффилде, Великобритания. Раунд 2. Прямая трансляция. 02:00 Велоспорт. Тур Романдии в Швейцарии. Этап 5. 03:00 Велоспорт. Тур Турции. Этап 8. 04:00 Велоспорт. Женщины. "Вуэльта". Этап 1. 04:30 Легкая атлетика. Мадридский марафон в Испании.
Abdilaziz Iskandarov. Hasanali-ota, anchadan beri “Dasturxon” yozmay qo‘ydingiz.
H.Q. Bunga ko‘p sabablar bor. Hayotimda og‘ir kunlar bo‘lib o‘tdi, sog‘lig‘imdagi muammolar tufayli qiyinchiliklar ichida qoldim. O‘nglana olmayotibman.
A.I. Travma olgan futbolchi holatiga tushib qolibsiz-da.
H.Q. Shunga o‘xshash. Lekin unday emas. O‘xshash tomoni hayotimda bir nimam sinib qoldi. Qalbim qattiq “travma” oldi. Jarohatdan keyin futbolchi ruhan kuchayadi. Zehni tiniqlashadi. Taqdirga tan beradi. Koviddan keyin nimaga tan berishni bilmay qolasiz. Shodlanish ham, qayg‘urish ham boshqacha. Bugun yaxshisiz. Ertaga yomon. Koviddan keyin hammaning holati turlicha bo‘lar ekan. Kovid yurakka, buyrakka tepmoqda. Lekin taslim bo‘lmayman. Bugungi holatim ertaga o‘zgarib yaxshilanmoqda. Indinga sog‘liq yana yomonlashmoqda. Aniq bir gap aytib bo‘lmayapti. Aniq bir nimaga ko‘nikib, moslashib bo‘lmayapti. Hech narsaga tushunib bo‘lmayapti. O‘zimni tanimay qoldim. Jarohat azobidan yig‘lagan futbolchilarni ko‘rganman. Ko‘z yosh to‘kmay, tovush chiqarmay o‘kirib yig‘layman, gohida. Bu yilgi futbol ham shunday o‘tmoqda. Kechagi “MYu”ning, “Real”ning nol-nollarini, yarim finallarni qanday tushunasiz? “Barsa”ni yutgan “Real” shumi? “Lokomotiv”ga qarshi birinchi bo‘limdagi “Bunyodkor”ni umuman tanib bo‘lmadi. Kovid ostidagi mavsum shunday o‘tmoqda. Ruxiy va jismoniy holatning o‘zgarishi sababsiz va adadsiz.
DAVRON VA FARZANDLIK BURCHI.
A.I. Lekin har bir jamoa, yo murabbiy, yo bir futbolchi haqida ma’lum xulosa chiqarib, aniq “tashhiz” qo‘yib bir nima deya olarsiz. Masalan, “Real”u “Barsa”, “Siti”yu, “Chelsi”lar haqida nima deysiz?
H.Q. Siz ham Davronu Xayrullalar davrasidan chiqqanmisiz deyman. Gap keb qoldi. Joyi keldi, hech kimni ayamayman. Davronga nega o‘zbek futboli bilan ishingiz yo‘q desam, bilasizmi nima deb javob berdi? Bu savolni davlat TV kompaniyasiga bering deydi, futbolimiz haqida ko‘rsatuv qilishga xuquqimiz yo‘q deydi. O‘z futbolimizni targ‘ib qilishga kim qanday “xuquq”ni kimdan sotib olishi kerak ekan? Kim bu “xuquqni” sotib daromad ko‘rmoqchi? O‘z futbolimizni targ‘ib qilish Vatan oldidagi har birimizning farzandlik burchimiz emasmi? Bunday sotuvgarchilik, to‘g‘risini aytaman; bunday sotqinlik dastidan o‘z futbolimizga e’tibor o‘lib bormoqda. Siz ham tildayam, dildanam Yevrofutbol bilan yashayapsiz, shekilli. Tildan ilindingiz. Savol berarkansiz, “Paxtakor”u “Nasaf”lar emas, “Real”u “Barselona”lar tilingizga ixtiyorsiz kelib qoldi.
A.I. Bozor munosabati. Har bir xizmatning egasi, to‘lovi bo‘lishi kerak. Futbolda bozorni yaratish zarurligini bir necha bor uqtirgan Siz emasmidingiz?
H.Q. Futbolimizda biznes munosabatlarini yaratish zarur deb haliyam takror aytaman. Monopoliyani emas. Har yerda bo‘sh kelganimizdan bozor dushmani-- monopoliya hukumronlik qilaman deydi. U yoqda Jahongir mansabdor bo‘lib olib o‘z mulkiga imtiyozlar yaratib olmoqda. Bu yoqda boshqasi futbolimiz targ‘ibotini o‘z mulkiga aylantirib olmoqda. Lekin shunday bo‘lsa-da, har bir futbol jurnalisti qarshisida yurt oldidagi burchini bajarishi uchun hech narsa to‘siq bo‘la olmaydi. Xayrilla Holiqov “Lokomotiv”da ishlagani barobarida “chempionat.Asia” saytida o‘zbek futboliga bag‘ishlangan maqolalari bilan qantashmoqda. Bir paytlari futbolimizga voqea bo‘laroq maqolalari bilan kirib futbolimizda o‘z ovoziga, o‘z so‘ziga ega bo‘lgan Xayrulla Hamidov Yevrofutbolga mahliyo bo‘lib qolgan. Yolg‘izlanib qolgan “Interfutbol” sahifalari unga intizor. Uzluksiz futbolimiz haqida maqolalar yozishiga hech narsa to‘siq bo‘la olmaydi. Lekin, Abdulaziz, Siz aytgan “to‘siqni” olib tashlash oson ish. Futbol operatorlarini “Sport kanal” qaramog‘idan chiqaraylik. Ular hammaga barobar xizmat ko‘rsatib kun ko‘rsin. Hammadan xaqini olsin. Bunga kim qarshi. Mayli, davlat kanaliga imtiyozli xizmat ko‘rsatsin. Shunda hammadan futbolimiz targ‘ibotini talab qilaylik.
A.I. Bu qiziqarli taklifni ommaning e’tiboriga havola qilamiz. Lekin savolim o‘z kuchida qoladi.
DAHOLAR JUFTLIGI
H.Q. Men javobdan qochmayman. “Barsa”ning o‘yini pasayish davriga kirib qolganiga ancha bo‘ldi. Pasayish tabiiy hol edi. Chunki, yuqori nuqtaga ko‘tarilgan o‘yindan so‘ng pasayish keladi. Yangi o‘yinni yangi murabbiy yangi tarkib bilan amalga oshiradi. Zamonamizning daho murabbiyi (Gvardiola) va daho futbolchisi (Messi) atrofida yaxshi sharoit yaratilib mazkur buyuk o‘yin porlagan edi. “Barsa”da Messi bor bo‘lgani bilan yangi Gvardiola topilmayapti. Messi tufayli pasayish davri qahrli bo‘lmayapti. “Barsa” cho‘kmasdan yuqorida suzmoqda. Gvardiola ham gohida porlayapti, lekin yonida Messi yo‘qligidan lov-lov yonmayapti. Ikkalasi qo‘shilib hammani o‘ziga mahliyo qilgan edi o‘sha davrda. Bizning Abramov haligacha o‘sha o‘yindan nusha ko‘chiraman deb ovora. Xozir Pepning o‘zi undan, ya’ni eskirgan o‘yin g‘oyasidan voz kechib, “M.Siti” o‘yiniga yangi nafas bera oldi. Endi “Siti” o‘yinida tiki-tak bilan raqibni qamal qilish yo‘q. Pep bir emas, to‘rtta Sterling bilan ham raqibni jarimaga qamal qilib uni yenga olmasligini tushundi.
A.I. Gaplaringiz qiziqarli. “Real” haqida nima deysiz?
TAKTIK O‘YIN NIMASI
H.Q. Xayrulla bir ko‘rsatuvda Zidanni taktik murabbiy deb atagan edi. Fizik holat bilan shug‘ullanadigan alohida murabbiylar bo‘lishini bilardim. Ba’zida alohida tahlilchi murabbiylar ham bo‘ladi. Manimcha, bir payt Amed Mamed, xozir Volkov Qosimov yonida shunday vazifani bajargan, bajarmoqda. Taktik murabbiy haqida ilgari eshitmaganman. Yangi taktik sxema bilan futbolda davr yaratgan murabbiylar bo‘lishgan. Lekin hech kim ularga bunday nom bermagan. JCH-1958da Braziliya murabbiyi Fiola Futbolda davr yaratdi. 1-3-2-5 o‘rniga u J.CH.ga birinchi bo‘lib 1-4-2-4ni olib keldi. Keyin hamma shunday taktik sxemada o‘ynay boshladi. Lobanovskiy birinchi bo‘lib 1-4-4-2 taktik sxemasini qo‘llab Super kubok g‘olibi bo‘lgan. Yangi o‘yin g‘oyasi bilan mashhur bo‘lganlarni eslayman. Kruif davrida Gollandiya termasi J.CH.ga total futbolni olib keldi. Daniya termasi Yugoslaviya o‘rniga qatnashib, Ye.CH-92da bir chiziqli himoyani qo‘llab, hammani ofsaytda qoldira-qoldira Yevropa g‘olibi bo‘lgan edi. Xozirgacha hamma shu usulda himoyalanmoqda. Zidanga nisbatan Xayrulla nega taktik murabbiy degan nomni qo‘lladi, bilmadim. Vaziyatni o‘qish, o‘ziga maqul vaziyatni yaratish va maqsadga erishish (gol ingliz tilida maqsad degani) har bir o‘yinchidan taktik mahoratni, baland fizikani, yuqori texnik salohiyatni talab qiladi. Taktik trener, taktik o‘yin nima degani o‘zi?
Zidan kuchli futbolchi edi. Xozir u kuchli o‘yin yaratuvchi bo‘lgan. O‘yinchilardan to‘g‘ri harakatni talab qilib kuchli o‘yin yarata oladi. “Chelsi”ga qarshi kechagi yarim final o‘yinida Tomas Tuxelga qarshi bir nima qila olmadi. Javob uchrashuvigacha Zidan o‘yinni kuchaytira olmadi. Mendi ustida ko‘p ishlab endigina uning o‘yinini to‘g‘ri yo‘lga sola boshladi. Yunisius haligacha noto‘g‘ri o‘yin ko‘rsatib kelmoqda. Kechagi “Betis”ga qarshi kechgan o‘yinda uning noto‘g‘ri harakati tufayli necha marta golvar vaziyatlar puchga chiqdi. Lekin Zidan kutishni biladi. Ronaldu davrida Benzema boshqacha o‘ynab jamoaviy o‘yinda juda foydali harakat qilar edi. Xozir u hecham Ronaldu bo‘la olmasa-da, to‘purarlik qilish uchun boshqacha harakat qilmoqda. Fikrimni tushuntirish uchun misol keltiraman. Masalan, bizning Abramov yangi o‘yinni yaratgani bilan uni kuchaytira olmaydi. Abramovdan keyin Yelichich “Lokomotiv”ga bosh murabbiylik etib tayinlandi. U Abramov ijod qilgan o‘yinga bir nima qo‘shmadi. Vadim yaratgan o‘yinni fizika bilan kuchaytirib “Lokomotiv”ni chempion qilgan edi. Savolingizga javob bera oldimmi? Yutti-yutqazdi degan gaplarni mendan kutmang.
IKKI KLUB, IKKI MURABBIY
A.I. “Chelsi”ga yarim finalda har tomonlama yutqazib qo‘ydi-ku “Real”ingiz. Bunga nima deysiz? Zidaningiz shumi?
H.Q. Zidan “Real”ga qaytib xato qilgan edi, deb o‘ylayman. Hech kim Fergyusson bo‘la olmaydi. “Real”ning o‘yini eng past nuqtagacha cho‘kib, so‘ng yangi yulduzli tarkib bilan, yangi murabbiy boshchiligida yangicha o‘yin ko‘rsatib yangi cho‘qqilarga ko‘tarilsin deb bosh murabbiy jamoadan ketgan edi. Guruxdagi o‘yinlarni ko‘rib “Real” guruxdan chiqa olmasov degan edim. Shu jamoa Zidan tufayli yarim finalgacha yetib keldi. Bu yaxshilikkami, yomonlikka, bilmadim. Yevropada uch karra g‘olib bo‘lgan uchto‘rtta buyuk futbolchilari bor. Boshqalari jahon darajasiga hali chiqishmagan. Ular uchun final kurashi foydali tajriba bo‘lar edi, albatta. Lekin saviya hali past. Hali ish ko‘p.
A.I. Kuman haqida nima deysiz?
HQ. Kuman darajasi baland murabbiy. Anchelottidan ham baland. “Everton”ga kelib o‘yin yaratgan edi. Karlo-ota “Everton” bilan bu ishni qila olmayapti. Unga kuchli yulduzlarni bersangiz, natijani olasiz. Lekin, Konte va Lopotegilar bilan bo‘lgan voqea u bilan ham yuz beradi. Bu yil Kuman chempion bo‘lib keyingi yil o‘yini sabab-besabab yo‘qolib ketishi mumkin. Nima uchun? Shoshmang, xozir aytaman. Konte Italiya termasini tashlab “Chelsi”ga kelgan edi. Eslaysiz, JCH-2014 oldidan termani tashlab “Chelsi”ga kelgan murabbiyning ishlari qanday bo‘lganini bilasiz. Lopotegi JCH-2018 oldidan Ispaniya termasini tashlab “Real”ga kelgan edi. Nima bo‘ldi. Kuman o‘lib qolayozgan Gollandiya termasini tiriltirib, uyqudan uyg‘otib, o‘yinga o‘yin qo‘shib turgan payti edi. Terma jamoani tashlab “Barsa”ga keldi. Futbol birinchi navbatda vatanparvarlik ramzi emasmi. Mazkur murabbiylar terma ishqibozlari qarg‘ishiga qolishib, ko‘chib kelgan klublarida natija bera olmay, u yerdan beobro‘ bo‘lib haydalishdi.
YAXSHINI TOPGANING QANI
A.I. Bizning terma jamoamiz haqida nima deysiz? Bu gal Mundialga boramizmi?
H.Q. Siz ham shu ko‘chada yuribsizmi? Termamiz iyundagi o‘yinlarimizda g‘alaba qozonsin, avvalo. Buning uchun nima qilish kerak bo‘lsa, shuni qilaylik. Shundan gapiraylik. Hech kimning futbolimiz saviyasi bilan ishi yo‘q. Bizga mundialni bering. Qolgani bir gap bo‘lar, shundaymi? Sizni tushunaman. Mundialga chiqsak, bu voqea butun o‘zbek xalqining bayrami bo‘ladi. Shu bugungi o‘yin saviyamiz bilan mobodo mundialga chiqsak, JCH-2010 yilgi KNDR singari hammaga yutqazib, do‘pposlanib qaytamizmi? Siz tugul mutasaddilarni ham o‘yinimiz saviyasi qiziqtirmaydi. Umid Ahmadjonovning otiniyam, iziniyam o‘chiramiz deb Ektor Kuperni amallab yo‘qotdik. O‘rniga shoshilinch ravishda Abramovni vaqtincha o‘rindoshlik asosida termaga bosh qilib qo‘ydik. Kuperni yomon dedik, yaxshisini haligacha topmadik. Xozirgi terma ahvoliga sizu-biz kuyunamiz. Rahbarlar emas. Ular salobatli yurishadi, obro‘ saqlab turishadi. Bironta ishqiboz eshik qoqib rahbar oldiga kira olmaydi. Dardini aytolmaydi. Haybatli eshik oldida bechora ishqibozning oyoqlari qaltirab, so‘zi qochib, tili tutilib qoladi. Rahbar bir nima qilay demaydi. Bir nima bo‘lsa, ishdan olishga aybdor tayyor. Terma jamoamizga “bir nima” bo‘lganiga ancha bo‘lgan. Ahvol pachavaligi kunday ravshan. (Iroq bilan o‘yinni eslang.) Aybdor, albatta, Abramov bo‘ladi. Abramov bir oy emas, bir yil turib berdi. Yetar, kuchli murabbiyni olib kel! Konsultant sifatida bo‘lsa ham, mayliga. Yo‘q, hech kim buni o‘ylamaydi, hech kimni olib kelishmaydi. Hech qanday o‘zgarishlar bo‘lmaydi. Hech kim tashvish tortmaydi.
Mavsum boshida Abramov oldida tanlov imkoniyati bor edi. Nega u Kumanga o‘xshab klubni demadi. Termani dedi. Nega? Eronga qarshi o‘yinda urgan golimizni yapon hakami hisobga olmaganidan keyin Abramovni beobro‘ qilib haydab yuborishgan edi. Shunday voqealardan keyin ham Abramov klubni emas termani dedi. Nega? Vatanparvarlik tuyg‘usi baland keldimi, yo diqqat markazida bo‘lishni istadimi, yo qoqolsada, jangga to‘ymaydimi? Balki klubdagi joyini unga “bronlab” qo‘yishgandir. “Qatardagi O.K. oldidan natija ko‘rsatish uchun senga terma bilan bir oylik yig‘in qilib berishgan edi. Besh kunlik yig‘inda natija ko‘rsata olmaysan-ku”, deydigan odam topilmaydi. “O‘yin saviyasini bir daraja u yoqda tursin bir miriga ham ko‘tara olmaysan-ku. Kuchli legioner futbolchilarimiz o‘yinni kuchaytira oladi, deysanmi? O‘yin umuman bo‘lmasa-chi, nimani kuchaytirasan?” deydigan odam qani? Besh kunlik yig‘inda o‘yin yaratib bo‘lmaydi-ku. Xozirgi saviyamizni bu yilgi OCHL gurux o‘yinlarimizda hammaga (Abramovgayam) ko‘rsatib qo‘ydik. Nahotki, Abramov bu narsalarni tushunmasa?
DO‘PPOSLANISh TARIXI
Tushunadi. Gap boshqa yoqda. Abramov o‘z kuchiga, atrofdagi real holatga ob’ektiv baho bera olmaydi. Yanglishadi. Misol keltiraman. OK-2011 yarim finalidan avval Abramov Avstraliya termasini yuta olishiga chin dildan ishonib, boshqalarni ham ishontirib, hammaning qo‘ynini puch yong‘oqqa to‘ldirgan edi. Xatto, medallar uchun kurashamiz degan edi. YECH-2002da har bir raqibga qarshi alohida o‘yin tayyorlab turnirda g‘olib bo‘lgan Gresiya termasi aslida kuchsiz edi. O‘sha Otto Rekxagelga o‘xshamoqchidir. Bizdan ancha kuchli bo‘lgan kengurularga qarshi Abramov ham bir nima tayyorlab qo‘ygandur degan umid uchquni bor edi. Yo‘q, o‘ziga, to‘p nazoratiga ishongan Abramov hech narsa tayyorlamagan ekan. Bizlarni raqib do‘pposlab tashlagan edi o‘shanda(0:6). Xozir ham Abramov o‘z kuchiga ko‘r-ko‘rona ishonib yuboryaptimi, deyman. Xatto, keyingi bosqichga chiqishimiz amrimahol-ku. Yoki Abramovning yashirin sehrli tayoqchasi bormikan? Yo oltin baliqchani tutib olganmi? Yo chol Ibn Hattob uning hizmatidami?
A.I. Chetdan turib tanqid qilish hammaga oson. Siz katta rahbar, masalan, O‘FA prezidenti bo‘lganingizda terma uchun nima qilgan bo‘lardingiz?
AGAR MEN RAHBAR BO‘LSAM...
H.Q. Sizu-bizning gapimiz hech qaysi rahbarga kerak emas. Ushbu xos suhbatni hech qaysi rahbar o‘qimaydi. Umuman, hech kim hech narsa o‘qimaydi. Suhbatni izdan chiqarish uchun shunday savol bermagandursiz, axir. Bu savolingizni shuning uchun bee’tibor qoldirsam bo‘ladi. Lekin man ushbu savolingizni jiddiy qabul qilib, jiddiy javob beraman. Man bosh murabbiy lavozimiga Yevropadan kuchli murabbiyni olib kelgan bo‘lar edim. Masalan, van Galni, yo Qurbon Berdiyevni, yo Gus Xiddinkni, yo ishsiz yurgan Fabio Kapelloni tejamkorlik qilib maslahatchi murabbiy sifatida olib kelardim. Yoki o‘sib kelayotgan iqtidorli chet ellik yosh murabbiyni yordamchilari o‘zimizdan bo‘lishi sharti bilan taklif qilardim. TJM tarkibiga Ro‘ziqul Berdiyevni, Vadim Abramovni qo‘shib, Markaz oldida Bosh murabbiyni hisobatdor qilib qo‘yardim. J.CH.da imkon boricha yuqoriga borishni vazifa qilib qo‘yardim. Lekin, navbatdagi O.K.da sovrindor bo‘lish talabini murabbiylar oldiga qo‘yar edim. Buning uchun har yili bir necha marta termamiz uchun sovrinli turnir tashkil qilardim. Markaziy Osiyo konfederasiyasi uchun o‘z chempionatini yaratar edim. Futbolimizni Islandiya hamda Xorvatiya futbolidan o‘rnak olgan holda, birinchi navbatda terma jamoalarimiz o‘yinlari asosida o‘stirardim. Misol keltiraman. Islandiyada umuman, professional klublar musobaqasi yo‘q. Xorvatiyaning klublari orasidagi musobaqa esa, Yevropada hech qanday nufuzga ega emas. Lekin terma jamoasi JCH-2018da ikkinchi o‘rinni oldi. Bizda barcha mablag‘ klublarga yeb ketarga berilmoqda. Lekin samara nol.
MAYDON BITTA, TAKLIF MINGTA.
Chempionatimiz saviyasi past darajada qolib ketmoqda. Chempionatimizni ligalar turniri shaklida qurmasdan, viloyatlar musobaqasi asosida qurardim. Masalan, viloyatlar musobaqasining g‘oliblari uchun pley-off shaklida bir yerda turnir o‘tkazib, so‘ngra O‘zbekiston g‘olibligiga final turnirini o‘tkazib chempionni aniqlardim. Markaziy Osiyo chempionlar ligasini tashkil qilardim. Klublar uchun ham sovrinli turnirlar sonini ko‘paytirardim. Futbol maktablari-yu, akademiyalarida til o‘rgatish majburiyatini qo‘yar edim. Afrika xalqlarining ko‘plab vakilari Yevropa klublarida o‘ynashmoqda. Nima uchun? Sabablardan birini aytaymi? Ular til bilishadi. Bu yilgi holatni asosiy yo‘nalishga aylantirardim. Yevropaning yosh iqtidorli murabbiylari uchun yurtimizni yuqoriga o‘sishning tajriba va start maydonchasiga aylantirardim. Buning uchun futbolimizdagi karrupsiyani batamom yo‘qatardi.
Avtoprom sanoatidagi yutuqlarimizning asosiy omili zamonaviy eng yuqori texnologiyani olib kirganimiz bo‘ldi. Futbolimizda texnologiya deganda avvalo bosh murabbiy va uning mehnat sharoitini, keyin boshqa omillarni: maydonni, tashkilotchilikni, qonun ustivorligini, halolu shaffoflikni tushunaman. Berdiyevu, Fayziyevlarimizni kamsitish niyatim yo‘q, Lekin ??ularning biznikilar oldidagi farq “neksiya”ning “moskvich” oldidagi farqi kabidir. Xozircha shunday. Tojik murabbiyi Rossiya futbolida o‘zini ko‘rsata oldi. Turkmanistonlik Qurbon Berdiyevni aytmay qo‘yaqolay. Nima uchun shunday bo‘lmoqda? Bosh murabbiyning qadri yo‘q bizda. No‘mon Hasanovni qanday “qadrlab” qo‘yganimizni hamma unutib yubordi. Bunaqada bizning No‘monlarimiz biri qanday qilib va qachon Qurbon bo‘la oladi?
A.I. Xyuistra “Paxtakor”da bir ishni qoyil qildimi? Sikeyra Lokomotivda nima qilmoqda? Xyuistraning guruxdan chiqa olmaganiga qanday baho berasiz? “Istiqlol” oldida uyatli bo‘lmadikmi? Tojiklar terma o‘yinchilardan tashkil topganligini sabab qila olmaymiz. Chunki “Paxtakor” ham shunday tuzilgan.
KIMGA PAXTA, KIMGA MAQTOV
H.Q. Xozirgi kunda Xyuistra yemagan somsasiga pul to‘lamoqda. U qanday “Paxtakor”ni qabul qildi, bilasizmi? “Paxtakor” zo‘rma-zo‘raki, o‘z rivoji bilan emas, pul kuchi bilan kuchaytirilgan jamoa bo‘ldi. Katta pullar bilan maydonda katta o‘yin qilib bo‘lmaydi. Maydon tashqarisidagi “o‘yinga” maydon ichidagi o‘yin bo‘ysunmaydi. Tayyor futbolchilar uch yildan beri pulni minib chempion bo‘lib yurdi. tarkibdagilar o‘zining yuqori darajasiga yetib bo‘lgan futbolchilar bo‘lsa, mahorat va tajribasi boshqalardan bir kalla yuqori bo‘lsa, nomining “vazni” bilan boshqalarni “bosib” turgan bo‘lsa, futbolchida o‘sish bo‘ladimi? Sayfiyevda, Cheranda o‘sish bo‘ladimi? Shodiyevlarga paxta qo‘yaman deb Arveladzening ketini ko‘tarishgan bo‘lsa, futbolchida o‘sish bo‘ladimi? Bir yili, Mavsumning eng kuchli murabbiyi yonida mavsumning yang yaxshi chet el murabbiyi degan unvonni uyalmay-netmay Shota uchun yaratib berdik. Shota kubokni boy bergan yili edi. Keyingi yili kubokni yutgach, bu unvonni olib tashlashdi.
Yangi avlodni, yosh iqtidorlarni izlab yurishmas edi. Kimni xohlashsa, o‘shani qo‘shib ola berishdi. Qo‘shoqlar yosh iqtidorlar emas, tayyor o‘zini ko‘rsatib qo‘ygan o‘yinchilar edi. Tarbiyalashga vaqt kerak. Buning uchun mehr kerak. Futbolimizga nisbatan mehr-oqibat kerak. Mehr bo‘lmasa-chi? Pul kerak. Katta oylikka kim bormaydi deysiz. Futbolchilarga oylikni klub emas, qo‘mita bersin deb, o‘rtacha bir xil qilib bersin deb, egallagan o‘rniga qarab kuzda katta pullarni qo‘shib bersin deb rosa kuyunib yozdim. Boqimandalik yo‘qoladi deb yozdim. Hech kim o‘qimadi. Xatto xatga solib mutasaddilarning qo‘liga oborib berdim. O‘qishmadi. Yozganlarimga yo bir e’tiroz bo‘lmadi, yo biroz e’tirof aytishmadi. Ularga ham pul kerak. Ular ham boqimandalikdan manfaatdormi, deyman. Endi, yuzimizni xalqaro maydonda yetakchi klublarimiz dunyoga ko‘rsatib qo‘yishgach, hammasiga aybdor Xyuistra bo‘ladimi?
TUSHUNSA-DA, BEHUDAGA YOZISh SABABI
Uzr, tag‘in dardim ochilib, hasratimning changi chiqib ketdi. Mendek bir ishqibozni kechiring. Infarkdan keyin kovid odamni rosa qiynar ekan. Yetmishdan oshgan qariyani futbolimiz dardi bir nima yozishga undar ekanu, federasiya binosiga yetaklab kelar ekanu, (ikkinchi qavatga chiqish og‘irligini bilisharmikan) ular qariya yozib kelgan qog‘ozlarni yo‘qotib yuborishar ekan. Insonga bundan ortiq xo‘rlik bo‘ladimi? Shundaylar futbolimizni boshqarishmoqda.
A.I. Otaxon, bu gaplarni qo‘ying. Chalg‘ituvchi savol beraman. Futbol muhlisiga qisqa-qisqa, tezkor ma’lumotga to‘la xabarlar kerak. Siz doim uzundan uzun maqolalar yozib yurasiz. Hech kim o‘qimaydi-ku. Buni bilib turibsiz.
H.Q. Yangi gapga, fikrlashga, samimiy, dilkash suhbatga talabgor o‘quvchilar borgan sari kamayib bormoqda. O‘qishga, o‘ylashga talabgor muhlis umuman yo‘qolib bormoqda. Buning uchun jurnalistikaga “rahmat”. Hammani yupatmoqchi, ko‘nglini hushlamoqchi, aqlini puchlamoqchi, sabrini mo‘rtlab talabini uchlamoqchi, didini tuzlab nafsini kuchlamoqchi. Hamma yoppasiga iste’molchiga aylanib bo‘lgan bugun. Ijodkor bugun chetga surib qo‘yilgan. Hamma yakkalanib on-laynga bog‘lab qo‘yilgan. Hamma o‘zi uchun o‘z tuynugida internetga bog‘lanib yashaydi. Uyda futbolga muhlislik qiladi. Ishqibozchilikka birlashish, dardlashish, quvonchu-g‘amini birgalikda o‘tkazish xos. Ular borgan sari kamayib bormoqda. Borlari ham ilmu-ma’rifatsiz bo‘lib, ehtirosga berilgan to‘daga aylanib bormoqda. Kechagi o‘yindan keyin (Bunyodkor-Nasaf) to‘daga aylangan “Nasaf” ishqibozlari metro oldida oynalarni chil-parchin qilishibdi. (Farg‘onada hakamni tepgan futbolchi To‘raqulov ham, uning murabbiyi ham umrida bittagina kitobni o‘qib chiqmagandir.) Buni bilib turibman. Shunday bo‘lsa-da futboldan mazmun, ma’no izlay beraman. Topganimni sizlarga so‘zlay beraman, beta’sirlar ichida adolat topolmay bo‘zlay beraman. Lekin to‘g‘ri, qisqa-qisqa, tez-tez yozishim kerak. Buni tushunaman.
QATORDA TURISh BAHTI
A.I. Unda nima uchun bunday yozmaysiz?
H.Q. Yozganlarimni yig‘ib-yig‘ib kimningdir yordamida internet orqali Azizga yo Olimxo‘jaga jo‘natib yuboraman. “Chempion”chi safdoshlarimdan hech kim futbol ko‘rgani stadionga kelmayapti. Kelgani bor bo‘lsa ham anjumanga kirmaydi. Menga notanish nevaralarim qatorida o‘tiraman. Lekin telefonimni diktofon qila bilmayman. Savol-javobni yozib ololmayman. Kechagi o‘yindan keyingi (Bunyodkor-Nasaf 2:0) anjuman juda qiziqarli o‘tdi. Tezda yozib yuborsam qani edi. “Chempion”da yonimda menga yordam berib yurgan talaba yigitni o‘shandan beri ko‘rganim yo‘q. Bir ko‘rsam, qani edi. Yana aytsam, man jurnalist emasman, SO‘Zga shaydo, TIL sehriga mubtalo oddiy bir ishqiboz arxitektorman, arxiquruvchiman. Qadimgi Sovet binokoriman. Tirikchilik bugun juda og‘ir. Kasbim raqobatda emas tirsakzorda qolib ketgan. Dorilar qimmat. Shuning uchun Futbolga bag‘ishlaydigan vaqtim borgan sari kamayib bormoqda. Nima uchun bu gaplarni yozmoqdaman? Oz bo‘lsa-da, mening ham o‘z muhlislarim bor. Ulardan kechirim so‘rash ma’nosida yozmoqdaman, dilimni yormoqdaman. Omon bo‘ling, azizlarim.
Lekin, barcha hastaliklarni yengib stadionga borib futbol zavqini tuyganimdan, safda turganimdan hadsiz hursandman. Men ham qatordaman.
A.I. Bunday samimiy so‘zlar bilan intervyuni tugatsak chiroyli bo‘ladi. Siz, doim futboldan shunday zavqlanib baxtimizga ko‘p yil yashang.
Sizlarga hurmat bilan kaminangiz Hasanali-otangiz yozdim.
09.05.2021y.
Kiritilgan sana: 11.05.2021 11:56. O'kildi: 4948 marta.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
