Olimxo‘ja Bo‘ronov. Otaxon, Siz futbol jurnalistikasining eng muhim belgisi bo‘lgan hozirjavoblikni tan olmaysizmi, deyman. Barcha gaplaringizni kechikib aytasiz. SA sayti mojarosi o‘tdi-ketdi. Hamma uni unutib yubordi. Siz u haqda endi yozmoqdasiz.
Hasanali Qodirov. To‘g‘ri, hozirjavob emasman, qarichilik. Va tirikchilik. Bo‘sh vaqtim kam. Buning ustiga bo‘sh maqola yoza olmayman. Yozganim ustida qayta-qayta ishlayman. Shuning uchun kechikaman. Lekin yozganlarim eskirgan gaplar bo‘lmaydi. Masalan, “Paxtakor” “Lokomotiv”ga muhim o‘yinni boy berganidan keyin Arveladzega o‘ta achinib ketganman. Hozir o‘sha og‘riqli achinish o‘tib ketdi. Eskirdi. Lekin “Paxtakor” haqida achinib aytar gapim sababiyati o‘tib ketgani yo‘q. Eng hujumkor, futbolimizda hech kimda bo‘lmagan hujumkor futbol modelini yaratgan murabbiy eng muhim to‘qnashuvda yutqazib qo‘ydi. Buning sababini hali hech kim ochib bergani yo‘q. Shunga o‘xshab islohatlar uchun o‘z xissasini qo‘shyapgan Omon G‘ofurov boshida tag‘in kaltak sinmoqda. Buning sababini men ham bilmay qiynalib yuribman. Bunga noshudligi sababmi, yo atrofidagi maslahatchilari sababmi, yo karyeristligi sababmi, bilmadim. Karyerist doim tepaga intilib yashaganidan biror sohada ko‘ngli to‘q, o‘zi to‘q, mag‘zi to‘q mutaxassis bo‘la olmaydi.
Omonjon, man achchiq gapiraman, achitib, o‘yib gapiraman. Lekin Siz ishlayapsiz. Sizning sobiq kasbdoshingiz, o‘rindoshingiz ancha yil shu o‘rindiqda o‘tirib hech narsa qilmagan edi. Faqat vaziyatni kuzatar edi, kerak bo‘lsa uni tuzatar edi. Eskini tuzatar edi. Yangi vaziyatni, yangilikni yaratmas edi. yangilanishni o‘ylamas edi.
O.B. Eng qattiq gaplaringizni endi gapirmoqchisiz, shekilli. Yumshatib gap boshlaganingizdan shuni payqadim. Maqtovlaringizdan kelib chiqib aytyapman.
H.Q. Maqtov emas, e’tirof. Olimxo‘ja, suqulib aytgan gapingizni eshitmadim. Omonjon, Siz Firdavsxon bilan o‘tkazgan xos suhbatingizni o‘zingiz o‘qib chiqdingizmi? Shu intervyuni so‘zma-so‘z tahlil qilmoqchiman. Qo‘limdan kelarmikan? Jurnalist Sizga tarafkashlik qilib suhbat qurgan. Natijada uch bet zerikarli narsa, oqlash, oqlanish so‘zlari nashrga chiqqan. Agar muallif o‘z sohasining ustasi bo‘lganida edi, u neytral yoki atayin Sizga qarshi nuqtai nazardan turib xos suhbat qurardi. Va intervyu jonli chiqardi. Buni Siz ham, maslahatchingiz ham sezmagan. Jurnalistikamizning saviyasi juda past. Aytgan gaplaringizni o‘qigan odam zerikib o‘z futbolimizga qiziqmay qo‘ya qoladi. Jumladan shunday jurnalistikamizning shunday “xizmatlari” tufayli stadionlarda muxlislarimiz borgan sari kamayib bormoqda. Yevrofutbolni emas, aavalo O‘zbek futbolini targ‘ib qilish borasida, Siz ham futbolimizga qarshi tomonga og‘ganingizni o‘zingiz sezmay qolgansiz. Tushuntirib beraman.
Siz nima uchun tashkilot puliga (davlat puliga, demak, xalq puliga) bo‘zchining mokkisiday Ispaniyaga qatnab qoldingiz? Gapni shundan boshlaylik. Nima uchun bizni yupatib, yo maqtanib “O‘zbekiston Ispaniya futboli bilan hamkorlik kilish bo‘yicha yetakchilardan biriga aylanib” oldi deb aytmoqdasiz? Shunday savol tug‘ilishi tabiiymi? Sharqiy Yevropaning qator davlatlari, jumladan, Bolgariya, Polsha, Vengriya, Ruminiya davlatlari ham Ittifoq tizimi yemirilib KPSS diktati tugagach, bizning ahvolimizda qolib, o‘z futbolini rivojlantira olishmagan. Nima uchun ular, Ispaniya bilan bir musobaqa xududida joylashgan bo‘lishsada, o‘z futbolini rivojlantirish yo‘lida Ispaniya bilan hamkorlikni yo‘lga qo‘yishmagan? Ular o‘z futbolining rivojlanishini xohlashmaydimi? Faqat biz xohlaymizmi? Bu savolim ham o‘rinlimi? “O‘z futbolchilarimiz Yevropaning kuchli chempionatlarida to‘p surishini istaganimiz uchun shu yo‘lda Ispaniya bilan yaqindan hamkorlik qilishni yo‘lga qo‘yganmiz”, degan javobni suhbatingizdan topdim.
Shunday tahlilim, tahminim to‘g‘ri bo‘lsa, Siz rivojlanish modelini tanlashda katta xatoga yo‘l qo‘ymoqdasiz. Ispaniya qachondan boshlab Yevropa klublariga futbolchi yetishtirib beruvchi davlatga aylanib qolibdi-ki, Siz ulardan andoza olmoqchisiz? Portugaliya, Gollandiya, Fransiya chempionatlari o‘z sportchilari va kelgan legionerlar uchun Yevropaning katta futboliga tramplin vazifasini bajarmoqda. Ispaniyadan chiqqan Fabregas, Torreslar “Arsenal”da, Moriyentes “Monako”da, “Shalke”da bir oz Raul o‘ynaganini bilaman. Qachondan boshlab Ispaniya Yevropa futboliga o‘yinchi yetishtirib beruvchiga aylanib qolibdi? Ispaniya alla qachondan beri buyuk futbol davlati hisoblanadi.
Siz avvalo, “2018 yilgi mavsum boshidan beri muxlislarni stadionlarimizga qaytarish uchun qanday ishlar qilish kerak bo‘lsa, hammasini bajaryapmiz” deb oqlanish o‘rniga har bir o‘yinga 30ming-50ming muxlisni yig‘ingda, keyin rivojlanishning Ispaniya modelini o‘ylasangiz bizga yarashadi. Yoki ular Sizga muxlis yig‘ishni o‘rgatib ketishsinmi? Talabingizga muvofiq stadionlarga kelib ispancha konsert ko‘rsatib berishsinmi? Yoki muxlislar uchun ispancha ovqatni ularga pishirtirib tekin tarqatmoqchimisiz? O‘yinlariga 100ming muxlis keladigan Eron futbol rahbarlari Ispaniyaga qatnab qolgani yo‘q. Biz “birinchi” ekanmiz. Kulaymi, yig‘laymi?
Futbolni rivojlantirish bo‘yicha eng birinchi omil futbol biznesidir. Uni yaratish birinchi vazifamiz emasmi? U esa, avvalo muxlislar ishtirokisiz kattakon 0 narsadir. Kattakon ZERO! Bizda o‘yinlar protokol uchun, statistika uchun, sponsorlardan pul undirish uchun, amaldorlar oylik olishi uchun o‘ynalmoqda. Muxlislar uchun emas. Tribunalar bo‘m-bo‘sh.
“Nasib qilsa, keyingi yilda La Liganing O‘zbekistondagi vakolatxonasini ochmoqchimiz. Ispaniyaning kuchli jamoalari bilan yurtimizda o‘rtoqlik o‘yinlarini o‘tkazish (o‘zimizning muhim o‘yinlarimiz paytida) yuzasidan yangi loyihalarni ishlab chiqyapmiz” deb kimni ovutib, kimni avrab yo aldab, kimni quvontirmoqchisiz? Bu gaplarni suhbat chog‘ida gapni gapga ulash uchun to‘qib chiqargan bo‘lsangiz, mayliga. Nahotki, federasiyamiz, kechirasiz, as-so-si-a-si-ya-miz bu gaplaringizni o‘ziga dasturulamal qilib olgan bo‘lsa? Bu gumrohlik bo‘lmaydimi? Bu nima degani? Yoki bu savlatparastlikmi? Rivojlanish uchun ko‘pdan ko‘p pullarni haqiqiy futbol, haqiqiy o‘yin “spektakllarimizni yaratishga” emas, Yevropalik sobiq futbolchilar ijrosida soxta saxna ko‘rinishlarini o‘tkazishga ketkazamiz deganimi? O‘z chempionatimiz chetda qolib Ispaniya chempionatiga qiziqishni oshiramiz deganimi? Narigi mahalla boyining, kechirasiz adashdim, Salor Siti boyining to‘yidan (boylar bundan buyon Sitilarda yashashadi) qolgan oshni yalab qo‘yamiz deganimi? Bultur “Real” mavsum oldidan Xitoyda, AQShda katta pullarni o‘ylab, o‘rtoqlashib o‘ynab berib o‘z o‘yinini yo‘qotayozgan edi. Mavsum boshida Zidanning qiynalgani esingizdami? Yevropaning “boylari” uchun ham bizdek “faqir” futbol klublari uchun ham hech narsa bermaydigan o‘yinning sahnavar spektakllarini uyushtirib chiranib maqamiz. Bunday tadbirlar Xitoy uchun bir nima berishi mumkindir. Xitoyning to‘nini bizga kiydirmoqchimisiz? Bizning futbol uchun hech narsa bermaydigan qo‘qon manzirat sahnalar bular. Balkim Omon, Siz uchun bunday o‘yinlar bir nima berar?
Bular Futbolimizni rivojlantirish uchun hech narsa bermaydi. Puyol yoki Ronaldularni katta pullar evaziga olib kelib, o‘rtaga chiqarib uni tomosha qovoq qilamizu, ming yildan beri Chig‘atoyda futbolchilarni yetishtirib kelayotgan Spartak futbol maktabini qayergadir surgun qilamiz. Omonjon, Futbolimizning qoloq holatidan chin dildan qayg‘urib, rivojlanish yo‘lida izlanib, adashib shunday ishni ma’qul ko‘ryapgan bo‘lsangiz, Sizni nodon odam deb hisoblashim mumkin bo‘ladi. Shunday bo‘lsa, Yevrofutbolni deb vatanparvarlikni unutgan, stadionga umuman tashrif buyurmaydigan, biron bir futbol klubimiz hayotini o‘rganib chiqib, u haqda birgina maqola yozmagan, ertayu kech devonda yotib La Ligayu Premyer Ligani o‘ylaydigan taniqli junalistlarimiz maslahati bo‘yicha ish tutyapsiz. Shunday bo‘lmasa, Siz futbolimizdan o‘zingiz uchun hashamat izlayapsiz. Shunday bo‘lsa-chi, Siz o‘z nuqtai nazaringizga, futbol qarashingizga ega bo‘lmay turib rahbar xonasining eshigini ochgansiz, o‘rindig‘iga o‘tirgansiz, deb xisoblashim mumkinmi. “ Mana shunday katta loyihalar ustida ishlayotgan bir paytimizda biz Toshkentdagi La Liga tadbirini bir chetga surib qo‘ya olmas edik” deb aytgan gaplaringiz bilan o‘zingizni, futbolda izlayapgan hashamatli ko‘rinishlarni deb o‘z futbolimizni chetga surib qo‘yganingizni fosh etib qo‘ya qoldingiz. Buni o‘zingiz sezmadingiz. Maslahatchingiz ham sezmadi.
Shu o‘rinda Sizning boshqa gapingizni keltirmoqchiman. “Muhtaram Prezidentimiz xorij tajribasi bilan o‘rtoqlashib, joylarga borib o‘rganib, o‘zimizda tadbiq etish borasida ko‘rsatmalar beryaptilar. Biz shu maqsadda ham Toshkentda La Liga tadbirini o‘tkazdik” degan gaplaringiz bilan nima deganingizni bilasizmi? Insonning murg‘ak paytida, go‘daklik, o‘smirlik paytida otaning aytganini bajarishi chiroyli bo‘ladi. Yetuklik yoshiga kirgach ham yigit otaning og‘ziga qarab turishi hunik ko‘rinar ekan. Sizga qolsa, ginekologiya muammolarini hal qilishda ham davlat prezidenti maslahatini kutishimiz kerak bo‘ladimi? Demokratik respublikamiz go‘daklik paytidan allaqachon o‘tib bo‘lgan. Demokratiyamiz balog‘at yoshiga yetgan. Ulg‘ayishning 28 yoshidamiz. Yetuklik qoshidamiz. Omonjon agar futbolimiz ravnaqi yo‘lida o‘z nuqtai nazaringiz, futbolqarashingiz bo‘lmasa, tepaga tikilmang. Kimningdir orqasiga berkinmang. Ochiq eshiklar kunini tashkil qiling, mutaxassislar doirasida anonim so‘rovnomalar o‘tkazing. Vaxokazo, vaxokazo. Xullas, o‘z tushunchangizni ishlab chiqing
Rahbariyatda Futbolimiz uchun rivojlanishning strategik yo‘nalishi aniqlab olinmagan. Shunga yarasha 1-3-5 yilga mo‘ljallangan vazifalar ishlab chiqilmagan. Futbol xalq o‘yini. Rivojlanish strategisini ishlab chiqishda butun xalq ishtirok etsin. Barcha futbol ommasi mataxassislar ishlab chiqqan barcha takliflarni muxokama qilishda qatnashsin.
Omonjon, mening takliflarim Sizni qiziqtirishi mumkinmikan, bilmadim. Siz Ispaniya emas, Xorvatiya yo Serbiya futboli bilan yaqin aloqa o‘rnating. Ular Yevropa masshtabida kuchli chempionatga ega bo‘lmasalarda, Yevropaga kuchli o‘yinchilarni muttasil yetkazib berishmoqda. Ularning tajribasini o‘rganib chiqaylik. Turkiya futbol federasiyasi bilan yaqin aloqalarni o‘rnataylik. Ularning qarori bo‘yicha Turkiya klublari istagancha, cheklovsiz O‘zbekistonlik futbolchilarni o‘ynatishi mumkin ekan. O‘zimizning bugungi Mirzakarimboylarga aytar gapim bor. Turkiyada faqat o‘zbek futbolchilaridan tuzilgan klub tashkil qiling. O‘sha klub Turkiya futbol olimpini zabt etsin. Omonjon, Qozog‘iston bilan yaqin aloqa o‘rnating. Biror klubimiz Qozog‘iston chempionatida ishtirok etsin. Axir Shotlandiyaning qaysidir klubi Angliya chempionatida qatnashadi-ku. Monako bir necha bor Fransiya chempioni bo‘lgan. Uchta klubimiz OCHLda qatnashsa, tag‘in ikkita jamoamiz Markaziy Osiyo chempionlar ligasi o‘yinlarida qatnashsin. Shunday musobaqani allaqachon tashkil qilishimiz kerak edi. Har ikki yilda bir bo‘lajak Markaziy Osiyo terma jamoalar turnirini qachon tashkil qilamiz?
O.B. Otaxon, bunday uzoq monolog teatr sahnasiga ham yarashmaydi. Dramaturgiya chidamas ekan, saytimiz qanday qilib chidasin.
H.Q. Asosiy gapim aytilmay qoldi.
O.B. Bu ertaga qolsin. Muxlislaringiz nima gap ekan deb, o‘ylab yurishsin. Sayt sahifasida ko‘rishguncha omon bo‘laylik. Hozircha, xayr.
H.Q. Ertaga Paxtakorda o‘yin bor. Stadionda, 35-burjda ko‘rishguncha Sizlarni sog‘inib Hasanali- otangiz yozdim.
Kiritilgan sana: 17.12.2018 14:55. O'kildi: 10222 marta.
Ҳасанали ота
Фурқат Қурбонов
Холис таҳлилчи блоги
Жалолиддин Қобилжонов
Яҳёхўжа Улуғхўжаев
Сафарали Сиддиқов
«InterFutbol» газетаси
Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги
Маъмуржон Ибрагимов
